Expeditie onderzoekt herstelmogelijkheden van het Atlantis van de Noordzee

Op zondag 26 november is een expeditie naar de Doggersbank vertrokken vanuit de haven van Lauwersoog om het grootste natuurherstelproject in de Noordzee ooit te onderzoeken. De Doggersbank, een uitgestrekt, ondiep gebied op de zeebodem dat ooit de landbrug vormde tussen Groot-Brittannië en het Europese vasteland, is een gebied ongeveer zo groot als België. Het Britse, Nederlandse en Duitse deel hebben officieel een beschermde status, maar het zeeleven wordt desondanks bedreigd door industriële activiteiten van de visserij en energiesector. De expeditie is uitgerust met onderwatervideocamera's om de zeebodem en de ecologie van de zandbank in kaart te brengen en de beste locaties voor actief herstel te vinden. Uiterlijk 4 december is de expeditie terug in Lauwersoog.

De expeditie gebeurt onder leiding van de nieuwe Nederlandse organisatie Stichting Doggerland, samen met ARK Rewilding Nederland, Blue Marine Foundation, Waardenburg Ecology, Martijn van Beenen Film Producties en Danny Copeland, cinematograaf.

Emilie Reuchlin van Doggerland Foundation: "Onze missie is om verder te gaan dan het beperken van de schade van de industriële activiteiten en om het potentieel van de natuur binnen dit iconische beschermde zeegebied te ontketenen. We moeten ervoor zorgen dat de Noordzee de ruimte en tijd krijgt om te herstellen. Na jaren van duiken en onderzoek in dit gebied zijn we nu klaar om met deze expeditie concrete herstelmogelijkheden te verkennen. We willen begrijpen hoe we de Doggersbank kunnen reanimeren tot het kloppende hart van het ecosysteem van de Noordzee."

Voorbeeldfunctie

De Doggersbank zou een voorbeeld voor de wereld kunnen zijn voor het herstel van de natuur – vissen, zoogdieren, schelpdieren en vogels – maar wordt nog steeds bedreigd door sleepnetvisserij in het Nederlandse en Duitse deel en door olie- en gasontwikkelingen in het hele grensoverschrijdende gebied van de Doggersbank. De ontwikkeling van windenergie is de meest recente bedreiging die nog eens boven op de eeuwenlange degradatie komt en snel toeneemt in het Britse deel.

De belangrijkste vragen voor de natuurherstellers zijn: Wat is er overgebleven van het zeeleven en de leefgebieden binnen dit beschermde gebied, dat eeuwenlang met sleepnetten is bevist en waar het grootste deel van de in het verleden zo rijke vispopulaties verloren is gegaan? Kan de Doggersbank een toonaangevend voorbeeld van rewilding worden, waar de natuur de ruimte krijgt om zich te herstellen en waar actief herstel de riffen herstelt die ooit op de Doggersbank lagen? Is er nog veel bodemfauna over, of vis, of zeezoogdieren? Zou het mogelijk zijn om leven terug te brengen in dit aangetaste gebied? Hoe zou herstel van de zee eruitzien en waar beginnen we?

Rewilding op grote schaal

Charles Clover, auteur van het boek Rewilding the Sea en medeoprichter van Blue Marine Foundation: "Ik vind het enorm spannend om daarheen te gaan en te zien wat we hebben beschermd, wat daar nu gebeurt en welk leven er in de toekomst kan worden teruggebracht. In de jaren vijftig wist elk schoolkind dat de Doggersbank de plek was waar alle vissen in de zee leefden. Er waren vleten, er was steur en er waren enorme heilbotten zo groot als een mens. Die zijn allemaal verdwenen voor zover we weten. Nu het Britse deel van de Doggersbank beschermd is tegen sleepnetvisserij, hebben we een kans om ze terug te brengen – als we maar de ruimte hebben om dat te doen."

Marijke van de Staak, ARK Rewilding: "We zijn op zoek naar goede aanknopingspunten voor rewilding op grote schaal. Alleen uitgestrekte gerewilde gebieden zullen genoeg ecologische impact en robuustheid bieden om de krachten van de zee en het geïndustrialiseerde gebruik ervan te weerstaan."

Resultaten

De onderzoekers keren na zeven dagen terug met een schat aan nieuwe kennis en inzichten. Vervolgens zullen zij de data analyseren en een concreet plan van aanpak maken om deze grootste natuurhersteloperatie van de Noordzee ooit tot een succes te maken. Het doel is om binnen tien jaar dit Atlantis van de Noordzee weer de kraamkamer te laten worden van een gezonde, levendige Noordzee waar natuur en biodiversiteit bestaansrecht krijgen na te lang geleden te hebben onder de activiteiten van visserij, energieopwekking en de scheepvaart.

Tekst: Doggerland Foundation, ARK Rewilding Nederland en Blue Marine Foundation
Foto: Peter van Rodijnen, Dutch Maritime Productions (leadfoto: door bodemvisserij aangetaste zeebodem)