Plant & mens: Nachtschade

Eetbare vruchten en knollen zoals tomaat, aardappel, aubergine, paprika, chilipeper, tomatillo, incabes, boomtomaat, en goji-bes. Sierplanten zoals Brugmansia, Petunia, Schizanthus, Salpiglossis, en Browallia. Medicinale, giftige of psychotrope planten zoals nachtschade, doornappel, tabak, bilzekruid en wolfskers; bronnen van medicinale werkzame stoffen zoals atropine, hyoscine, en nicotine. Allemaal behoren ze tot de nachtschadefamilie, schrijft Ronald Flipphi. Hij is een van de sprekers op het Science café en neemt daar de nachtschadefamilie verder met je door.

Muizengif

Het is een intrigerende familie met vele toepassingen. Zo bezocht Dorothee op vakantie in Oostenrijk een openluchtmuseum bij Salzburg. "Daar was een tentoonstellinkje over muizenvallen door de eeuwen heen. Mensen gebruikten onder andere rundervet met bilzenkruidzaadjes als muizengif!" Biologische bestrijding avant la lettre... Op het Science café laat Dorothee het bilzekruid thuis en de mandragora's die bij haar te zien zijn, zijn onschuldig: je kunt aan haar kraam een allerliefst exemplaar maken van wol.

Deel ook je verhaal

Ook op het Science café: Alfred Pop. Hij toont en vertelt over spontaan gekiemde Nicotiana tabacum-planten van een locatie waar tot 1944 tabak gekweekt werd. Kortom, van serieus tot creatief, van lichtvoetig tot wetenschappelijk, van vroeger en van nu – er is veel te vertellen en te beleven. We hopen dat je daar je eigen verhalen aan toe komt voegen. Met welke planten uit de nachtschadefamilie heb jij een bijzondere band: de aardappels die je opa op z'n eigen landje kweekte, de geur van tomaten die je als kind moest dieven, de spontane verschijning van een bilzenkruidplant in je verzorgde tuintje? Deel je verhalen op het Science café.

Bestuivers en stoepplanten

Plant en mens is ons thema dit jaar, maar voor evenwicht is meer biodiversiteit nodig. "Een tijdje geleden schreef de Hortus op Nature Today over de wolfskers, waarbij jij je afvroeg wie de bestuivers waren. Ik heb toen beloofd er eens op te letten", schreef lezer Lotty. Ze stond een week op wacht in het Heempark Arboretum in Delft. "Daar zag ik eenmaal een klein solitair bijtje en meerdere honingbijen op bezoek komen bij de wolfskers. Een bijenstal is hier in de nabijheid." En voor de liefhebbers van stoepplantjes, er zijn ook nachtschades op de stoep te vinden. Onder meer de zwarte nachtschade, nu overal prachtig getooid met bloemen en vruchtjes. Giftig, dat wel.

Meer informatie

• Het actuele programma van het Science café. Ook microscopist Rob van Es is op 26 september aanwezig, met preparaten van nachtschadesoorten.
• Op 8 oktober is het volgende Science café, over granen. Zelf je verhaal doen of een kraam bemannen? Mail educatie@hortus.leidenuniv.nl.

Tekst: Hortus botanicus Leiden
Beeld: Lotty Sonnenberg (leadfoto: wolfskers); Dorothee; Prof. C.A.J.A. Oudemans; Stefanie uit den Boogaard; Iris van den Akker