Natuurjournaal 6 november 2025

Wordt het voorjaar gekenmerkt door vijftig kleuren groen, in het najaar is het de beurt aan een regenboog van andere kleuren. De bomen trekken hun bladgroen terug, om voor volgend voorjaar energie te hebben om weer uit te kunnen lopen. Als het groen verdwijnt, komen de andere kleuren, die ook al in het blad zaten, tevoorschijn. Afhankelijk van de boomsoort is dat overal anders: geel, oranje, rood en bruin in vele schakeringen. Het aardige is dat veel boomsoorten in Nederland uitsluitend voor de herfstkleuren zijn geïmporteerd. Die kleurige periode duurt helaas maar al te vaak kort – verschillend per boomsoort en streek – en een beetje herfststorm maakt er korte metten mee. Sommige bomen overdrijven het toch wel, zoals de exotische Acer palmatum osakazuki, een Japanse esdoorn, die bijna licht lijkt te geven.  Snel nog even genieten dus, van al die schitterende herfstkleuren.

Nu er nog blad aan de meeste bomen zit, is er tijd om in de bossen eens te kijken naar gewone esdoorns en Noorse esdoorns – en dan vooral de bladeren. Vaak zal je er zwarte vlekken met een lichte rand op aantreffen. De vlekken zijn meestal niet groter dan 1 centimeter in doorsnede en ze zitten ook op de onderkant van de bladeren. Deze zwarte vlekken duiden op een schimmelziekte – ook wel de inktvlekkenziekte genoemd – veroorzaakt door de esdoornvlekkenzwam. De inktvlekkenziekte is meestal niet schadelijk voor de boom, maar als de aantasting te groot is, laat de boom aangetaste bladeren eerder vallen. Esdoorns zijn sterke groeiers en ze kunnen gelukkig wel tegen een stootje. Als je goed kijkt, kan je het esdoornvlekkenzwammetje vinden in de vorm van een verdikking in de zwarte vlekken. De schimmel overwintert in het afgevallen blad, op de bosbodem. In het voorjaar verwaaien de sporen, op zoek naar andere esdoorns.

Tekst en beeld: Mike Hirschler, IVN Deventer