Libellen in december?

Er zijn twee juffertjes die als libel overwinteren: de zeldzame noordse winterjuffer en de meer algemene bruine winterjuffer. De noordse winterjuffer zoekt voor de overwintering heideterreinen op en verstopt zich daar in struikheidepollen. Die overwinteringsplek kan tientallen kilometers verwijderd zijn van de plek waar een winterjuffer uit de larvehuid is gekropen. In het voorjaar zullen de winterjuffers terugvliegen naar die voortplantingsgebieden in Noordwest-Overijssel en de Noordoostpolder. Je kunt deze overwinterende juffertjes wel vinden, maar ze zitten goed verstopt, want ze willen niet ontdekt worden door hun predatoren, of natuurlijke vijanden.

De bruine winterjuffer is wijd verspreid in ons land aanwezig. Voor de overwintering hebben bruine winterjuffers geen vaste gebieden. Ze kunnen overal wegkruipen, als er maar een wat ruigere begroeiing is. Dat gebeurt ook wel in tuinen. Ook deze juffertjes proberen niet op te vallen, want zeker als het koud is, kunnen ze niet vluchten voor gevaar.

Ook de houtpantserjuffer vliegt nog tot laat in het jaar, maar nu is  deze soort wel grotendeels verdwenen. Je kunt nog wel sporen vinden, want de vrouwtjes van de houtpantserjuffer boren de eitjes in de bast van takken die boven het water hangen. Die zijn goed te vinden door deze takken af te zoeken op rijen bultjes met gaatjes erin. De eitjes blijven de hele winter in die tak zitten. In het voorjaar laten de larfjes zich vallen en komen ze in het water terecht, waar ze vervolgens uitgroeien tot nieuwe juffers.

Een laatste soort, die ook in december nog wordt gemeld, is de bruinrode heidelibel. Bruinrode heidelibellen overleven de eerste forse nachtvorst niet, tot die tijd kunnen ze actief blijven. Ze hebben zich de afgelopen weken kunnen voortplanten en hun nageslacht is al ‘verzekerd’.

Tekst en beeld: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: bruinrode heidelibel (Sympetrum striolatum), vrouwtje