Tongvaren
Foto: Wout van der Slikke

Muurplanten worden steenkoud

FLORON
11-FEB-2010 - Dat strenge vorst een klap kan betekenen voor exotische waterplanten in ons land, beschreven we al eerder. Maar ook sommige landplanten zijn niet bestand tegen al te strenge en langdurige koude. Vooral sommige varensoorten op stenen muren zijn vorstgevoelig.

Bericht uitgegeven door stichting FLORON op donderdag 11 februari 2010

Dat strenge vorst een klap kan betekenen voor exotische waterplanten in ons land, beschreven we al eerder. Maar ook sommige landplanten zijn niet bestand tegen al te strenge en langdurige koude. Vooral sommige varensoorten op stenen muren zijn vorstgevoelig.

Muurvaren, Tongvaren, Schubvaren, IJzervaren, Noorse streepvaren, Zwartsteel, Groensteel, Venushaar. Het aantal varensoorten dat in onze streken oude kademuren, sluismuren, tuinmuren en andere muren als voornaamste leefgebied heeft ingenomen is aanzienlijk. In hun oorspronkelijke leefgebieden zijn het vooral rotsbewoners, maar bij gebrek aan bergen nemen ze in ons land genoegen met gestapelde bakstenen. Daar stellen ze echter wel eisen aan. De specie waarmee die bakstenen aan elkaar zijn geplakt moet het liefst kalkhoudend zijn, en de voegen moeten enige ruimte laten voor een varenkiemplantje. Vroeger was die plantvriendelijke specie gemeengoed. Vandaar dat we varens en andere muurplanten vooral op oude muren aantreffen. Zeker als de tijd het verweringsproces wat heeft geholpen. Toch wordt ook bij aanleg van nieuwe kaden soms nog rekening gehouden met de standplaatseisen van muurplanten. En bij herstelwerkzaamheden aan oude walkanten eveneens. Waar beschermde plantensoorten zijn aangetroffen is dat zelfs wettelijk verplicht.

 
 

Tongvaren is net als Schubvaren en
Streepvaren een vorstgevoelige soort
 

De luchtige kalkhoudende specie is met name belangrijk voor de vochtvoorziening van de varens. Let maar eens op. Mooi begroeide muurkanten zijn vooral naar de vochtige schaduwrijke noordzijde gericht, nauwelijks naar het zuiden en in de volle zon. Qua temperatuur zou het daar op winterse dagen wel beter uit te houden zijn. De zon kan de stenen op het zuiden immers flink opwarmen. Maar in de zomer wordt het daardoor al snel veel te heet en bovendien te droog. Verrassend genoeg is het ook die droogte die bij langdurige vorst de meeste schade toebrengt. Het vocht is in vriesvorm niet beschikbaar en de plant droogt uit. Dan is het leven op een muur niet alleen steenkoud, maar erger nog: ook vriesdroog.

Tekst en foto: Wout van der Slikke, FLORON