Val van de muur goed voor vleermuizen
ZoogdierverenigingBericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging op dinsdag 17 november 2009
Voormalig militaire complexen zijn vaak hotspots voor vleermuizen. Wanneer deze gesloopt worden, moet er dus een ander heenkomen voor de vleermuizen gevonden vonden. Baarle Nassau heeft nu de primeur van een vleermuistoren of vleermuishotel.
De Dienst Landelijk Gebied start binnenkort met de sloop van meerdere militaire terreinen in Brabant. De terreinen liggen vaak in of bij natuurgebieden en bevatten meestal grote gebouwen. Deze combinatie zorgt ervoor dat de terreinen vaak hotspots zijn voor vleermuizen.
Bij aanwezigheid van vleermuizen moeten er vanuit de wet compenserende maatregelen getroffen worden; al voor de sloop start. Het complex in Baarle Nassau beleeft zodoende een primeur. Hier bouwt Dienst landelijk Gebied met advies van de Zoogdiervereniging momenteel een unieke vleermuistoren. Ook voor andere voormalige militaire mobilisatiecomplexen zijn unieke oplossingen bedacht.
De toren in Baarle Nassau
In Baarle Nassau komt een vleermuistoren. Deze toren is vergelijkbaar met een kleine kerktoren en is de eerste in Nederland. De toren wordt gebouwd als kraamkamer en zomer- en winterverblijfplaats voor grootoorvleermuizen. Gewone dwergvleermuizen kunnen hun plekje vinden in de spouwmuren van de toren en in de vleermuiskasten die aan de buitenzijde van de toren komen te hangen.
Bovengrondse opslagbunkers
De manier waarop de bovengrondse opslagbunkers in Heesch en Schaijk zijn ingericht voor vleermuizen is uniek in Nederland. Door extra muren in de bunkers aan te brengen, zijn diepe kieren en spleten gecreëerd. Ideaal voor vleermuizen om in weg te kruipen. Aan de buitenkant van het gebouw hangen verschillende soorten grote vleermuiskasten. De maatregelen zorgen voor voldoende plekjes die als kraamverblijfplaats, winterslaapplaats of zomerverblijfplaats kunnen dienen. Om ook vleermuismannetjes in de paartijd een eigen plek en territorium te geven komen op alle drie de terreinen ook kleine vleermuiskasten in bomen te hangen.
Ondergrondse bluswaterkelders
Op de terreinen Zeeland en Rips-Oploo richt Dienst landelijk Gebied ondergrondse bluswaterkelders in als winterverblijf voor grootoorvleermuizen, baardvleermuizen, watervleermuizen en franjestaarten. Dit wordt niet gedaan als compensatie voor de sloop van verblijfplaatsen, maar om de ontwikkeling van deze soorten te stimuleren.
Kansen
De vleermuistoren en de speciaal voor vleermuizen ingerichte gebouwen op de voormalige mobilisatiecomplexen zijn een nieuwe manier om vleermuizen een nieuwe plek te geven. Ze zijn experimenteel, maar voldoen aan de wensen van de vleermuizen die al op de terreinen woonden. Wanneer de nieuwe verblijfplaatsen een succes worden, biedt het nieuwe kansen voor bouwprojecten, natuurontwikkeling én vleermuizenbescherming. Deze maatregelen zijn echter maatwerk voor de militaire terreinen en onderzoek naar de resultaten volgt de komende vijf jaar.
Project Ontwikkeling Militaire Terreinen
In 2004 heeft DLG (Dienst Landelijk Gebied) van het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) de opdracht gekregen om, in nauwe samenwerking met Rijksvastgoed- en ontwikkelbedrijf van het Ministerie van Financiën, voor 53 overtollig geworden militaire terreinen (in totaal 2100 hectare) een nieuwe bestemming te vinden. De meeste terreinen liggen binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en krijgen daarom groene functies als ‘natuur’ en ‘recreatie’. Met de opbrengsten uit terreinen die geschikt zijn voor nieuwe ‘rode’ functies (bebouwing), wordt de realisatie van groene functies en het behoud van monumenten gefinancierd.
In Noord-Brabant heeft het provinciebestuur besloten om de sloopkosten te financieren. Dit is gebeurd op voorwaarde dat DLG en Rijksvastgoed- en ontwikkelbedrijf zorg dragen voor het verantwoord slopen en groen herinrichten van de terreinen. Hierbij is rekening gehouden met de wensen van (vooral veel particuliere) eindbeheerders, de ecologische inpassing, de cultuurhistorie en het hergebruik van de voormalige militaire dienstwoningen. Kijk voor meer informatie op: www.ontwikkelingmilitaireterreinen.nl
Tekst: www.ontwikkelingmilitaireterreinen.nl en www.zoogdiervereniging.nl
Foto’s en illustraties: Erik Kortsen, De Zoogdiervereniging