Misverstand over gestrande walvis op schilderijen uit 1751

Zoogdiervereniging
15-JAN-2011 - Eeuwenlang stond hij bekend als de noordkaper van Blankenberge, de walvisachtige die in de achttiende eeuw in het huidige België werd aangetroffen en vastgelegd. Nu blijkt dat het hier niet om een noordkaper ging, maar om een bultrug. Dit meldt het wetenschappelijke tijdschrift Lutra.

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging op [publicatiedatum]

Eeuwenlang stond hij bekend als de noordkaper van Blankenberge, de walvisachtige die in de achttiende eeuw in het huidige België werd aangetroffen en vastgelegd. Nu blijkt dat het hier niet om een noordkaper ging, maar om een bultrug. Dit meldt het wetenschappelijke tijdschrift Lutra.

Originele aquarel, met de zee erop, van Jan Garemijn (foto: Lutra)In 1751 werd een grote walvis op zee aangetroffen nabij Blankenberge, nu in België, en naar het strand gesleept. Het dier werd op een aquarel afgebeeld, samen met één van zijn geassocieerde zeepokken. In eerdere publicaties werd de walvis beschouwd als een noordkaper (Eubalaena glacialis). Morfologische kenmerken op de originele aquarel en een latere kopie, tonen echter aan dat de afgebeelde walvis een bultrug (Megaptera novaeangliae) was.

Kopie door Jan Karel Verbrugge (foto: Lutra)De afgebeelde zeepok, Coronula diadema, is een soort die typisch op de bultrug voorkomt. De stranding van een noordkaper in 1751, vaak vermeld omdat deze soort toen ook al zeer zeldzaam was in dit gebied, wordt daarom afgewezen.

In het artikel worden ook correcties gemaakt met betrekking tot de omstandigheden van de vondst, de datum en de afmetingen van het dier. De aquarellen konden toegewezen worden aan twee Brugse schilders.

Het is zeer merkwaardig, aldus auteurs Jan Haelters, Francis Kerckhof en Kees Camphuysen, dat eeuwenlang de bultrug van 1751 het enige genoteerde geval was van een bultrug in de Lage Landen, terwijl daarin door ongekende oorzaken in de 21e eeuw plots op een dramatische manier verandering kwam, met het stranden van niet minder dan zes dieren tussen 2003 en 2009.

Tekst: Jan Haelters, Francis Kerckhof en Kees Camphuysen, ‘The first historic record of a humpback whale Megaptera novaeangliae from the Low Countries (Southern Bight of the North Sea)’, Lutra
Foto's: Lutra