Clubje mossels onder water met onderzoeksteam op de achtergrond

Lévy walk: de efficiënte vlucht van de mossel

25-JUN-2011 - Als smakelijke mossel ben je je leven niet zeker. Meeuw, scholekster, zeester en krab lusten je rauw. Om zichzelf in veiligheid te brengen, zoeken mosselen soortgenoten op om ‘klompjes’ mee te vormen. Ze doen een zogenaamde Lévy walk, die nu de efficiëntste zoekstrategie blijkt te zijn om zo snel mogelijk zo’n mosselclubje te vinden en waardoor er ook sneller clubjes ontstaan. Zo krijg je een wisselwerking tussen bewegingen en de resulterende groepjes, wat de evolutie van dit zoekgedrag weer versterkt. Dit ontdekte een onderzoeksteam geleid door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De bevindingen werden op vrijdag 24 juni in het gerenommeerde blad Science gepubliceerd.

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Als smakelijke mossel ben je je leven niet zeker. Meeuw, scholekster, zeester en krab lusten je rauw. Om zichzelf in veiligheid te brengen, zoeken mosselen soortgenoten op om ‘klompjes’ mee te vormen. Ze doen een zogenaamde Lévy walk, die nu de efficiëntste zoekstrategie blijkt te zijn om zo snel mogelijk zo’n mosselclubje te vinden en waardoor er ook sneller clubjes ontstaan. Zo krijg je een wisselwerking tussen bewegingen en de resulterende groepjes, wat de evolutie van dit zoekgedrag weer versterkt. Dit ontdekte een onderzoeksteam geleid door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De bevindingen werden op vrijdag 24 juni in het gerenommeerde blad Science gepubliceerd.

Hoe vind je als dier het efficiëntst eten of een veilige plek om te wonen? Daar zijn allerlei zoekstrategieën voor mogelijk. Eén daarvan is de zogenaamde Lévy walk. “Kort gezegd houdt de Lévy walk in: veel kleine stapjes maken en dan opeens een heel grote,” legt NIOO-onderzoekster Monique de Jager uit. “Zo zoek je eerst een plek goed af om daarna heel ergens anders verder te gaan. Door zo te zoeken wordt de kans dat je voor de tweede keer op dezelfde plek zoekt veel kleiner dan wanneer je alleen stapjes maakt van dezelfde grootte.”

Mosselen vormen kleine groepjes om zich te beschermen tegen vijanden en stroming (foto: Johan van de Koppel)

De Lévy walk is een zoekstrategie om iets te vinden waarvan je niet weet waar het is, iets dat ‘verstopt’ is. Veel diersoorten zoals pinguïns, apen en haaien gebruiken een Lévy walk tijdens het zoeken naar voedsel. Maar hoe deze strategie precies ontstaat was tot nu toe een raadsel. De onderzoekers van het NIOO (Yerseke en Wageningen) en de Rijksuniversiteit Groningen bespiedden jonge mosselen van anderhalve tot drie centimeter groot met een webcam om hun bewegingen te kunnen volgen. En ook de mosselen bleken de Lévy walk te doen.

“De Lévy walk blijkt de snelste manier voor mosselen om de beste plek te bemachtigen, om (klomp)patronen te vormen,” meldt De Jager. De onderzoekers lieten met een 'mosselmodel' op hun computers digitale mosselen op allerlei manieren zoeken naar mosselgroepjes. De mosselen die in deze computerexperimenten een Lévy walk deden, bleken veel efficiënter dan soortgenoten met een andere strategie. Ook bleek dat mosselen met deze zoekstrategie de vorming van dit patroon versnelden. “Dat maakt de strategie alleen maar succesvoller, omdat de mosselen daardoor veiliger zijn.”

Clubje mossels onder water met onderzoeksteam op de achtergrond (foto: Joos Versfelt)

De resultaten zijn waarschijnlijk breder te trekken voor de bewegingen van andere dieren en de opbouw van hun leefomgeving. Voor voorspellingen over bijvoorbeeld het zoekgedrag van dieren in hun omgeving heb je goede ecologische modellen nodig. “Daarin moet je dus meenemen dat het gedrag van dieren wel degelijk invloed heeft op de omgeving waarin dit gedrag voorkomt. En dat gedrag zal waarschijnlijk ook de beste optie zijn in de omgeving die erdoor ontstaan is,” legt De Jager uit.
En nog een laatste tip: als je wat kwijt bent en je hebt echt geen idee waar het ligt: probeer dan eens zo'n Lévy walk.”

Meer informatie over dit onderzoek vind je in het Artikel: Lévy walks evolve through interaction between movement and environmental complexity. Monique de Jager, Franz J. Weissing, Peter M.J. Herman, Bart A. Nolet & Johan van de Koppel, Science, 24 juni 2011. Bij het artikel hoort ook een filmpje van de bewegingen van een jonge mossel. Dit filmpje is te bekijken via de website van NIOO-KNAW. Kijk onderaan deze pagina bij 'Artikel'.

Het onderzoeksproject is gefinancierd vanuit het Open Programma van NWO Aard- en Levenswetenschappen en het Vernieuwingsfonds van de KNAW.

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) verdiept zich in de ecologie van land, zoet water en brak en zout water. Het Centrum voor Estuariene en Mariene Ecologie in Yerseke (Zld.) bestudeert het leven in de zee en in estuaria. Het is voortgekomen uit het Delta Instituut voor Hydrobiologisch Onderzoek dat in 1957 werd gesticht om de ecologische effecten van het Delta Plan te onderzoeken. Vanaf eind 2011 zal dit onderzoekscentrum onder het NIOZ vallen. De andere NIOO-vestiging is te vinden in Wageningen. Het NIOO is met ongeveer 250 medewerkers het grootste onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Bron: NIOO-KNAW
Foto's: Johan van de Koppel, NIOO-KNAW; Joos Versfelt