Natuurjournaal 27 oktober 2025

Let je even niet op, is het zo alweer tijd voor het grootste spektakel van het jaar. Tenminste, als je een damhert bent. Het bronstseizoen van damherten duurt van de tweede helft van oktober tot begin november. In deze periode laten de schuwe schemerdieren hun voorzichtigheid deels varen – en dus is de kans om ze te zien en horen burlen groter. De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn bekend om de vele damherten. De volwassen herten houden nu (schijn)gevechten in arena’s, onder het toeziend oog van vele hindes. Alleen al van de kracht waarmee hun geweien op elkaar klappen, zou je hoofdpijn krijgen. De onvolwassen mannetjes staan aan de zijlijn. Zij moeten nog een paar jaartjes wachten om ook zo’n indrukwekkende hoofdtooi te verdienen en aan de jaarlijkse krachtmeting deel te nemen.

Algemene of gemene oranje roest is een algemeen voorkomende schimmel die verschillende waardplanten nodig heeft om zijn levenscyclus te voltooien. Roesten zoals deze zijn biotrofe schimmels: ze leven op levende plantencellen en zullen, als hun gastheer of waardplant sterft, zelf ook sterven. Roesten kennen een ingewikkelde voortplanting, die meerdere stadia, meerdere soorten sporen en verschillende waardplanten kent. Ze hebben vaak verschillende zomer- en winterverblijven. In het geval van de algemene oranje roest vindt het eerste stadium, in de zomer en herfst, plaats op bijvoorbeeld klein of groot hoefblad of kruiskruiden, terwijl voor het volgende stadium een twee-naaldige den – in Nederland vrijwel altijd de grove den – nodig is. De vele gevormde sporen worden met de wind van de een naar de andere plant verspreid. 

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Bart Vastenhouw, Saxifraga; Karen Bosma