Uitkijken naar oprukkende vijverexoten
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
Verschillende vijverplanten die nog steeds worden verkocht zijn zogenaamde “invasieve exoten”. Die kunnen in een mum van tijd de vijver vullen en licht en zuurstof wegnemen van andere planten of dieren. Nog erger wordt het als deze soorten in de natuur terecht komen. Wanneer deze planten in beken beginnen te woekeren is het moeilijk om ze weer kwijt te geraken, want deze uitheemse planten hebben vaak een uitzonderlijk groeivermogen.
In Vlaanderen zijn er momenteel vooral problemen met Grote waternavel, Parelvederkruid en Waterteunisbloem. Die bedreigen niet alleen het inheemse waterleven, ze blokkeren ook sluizen en hinderen soms zelfs het scheepvaartverkeer. Het verwijderen van deze soorten is lastig omdat uit afgebroken fragmenten snel nieuwe planten groeien. Jaarlijks besteedt de Vlaamse overheid reeds meer dan 1 miljoen euro aan het verwijderen hiervan. Ook in Nederland zijn er problemen met deze waterplanten, zoals je kan lezen in dit natuurbericht. Maar daar werd in 2001 al ingegrepen door de overheid door een verbod op uitzetten, planten, zaaien, verhandelen of vervoeren van deze pestsoorten.
In België zijn invoer, verkoop, bezit of vervoer nog niet verboden. Wel werd er recent door de professionele groensector (sierteelt, tuincentra, openbaar groen,...) een gedragscode ondertekend (AlterIAS-project). De sector verbindt zich ertoe 28 invasieve plantensoorten niet meer aan te planten of te verkopen, waaronder Watercrassula, Grote waternavel, Verspreidbladige waterpest, Waterteunisbloem, Kleine waterteunisbloem, Parelvederkruid en Ongelijkbladig vederkruid. Bij de verkoop van tientallen andere planten zal men waarschuwende informatie geven, o.a. bij Grote kroosvaren, Canadese waterpest, Smalle waterpest en Dwergkroos.
Maar ondertussen is het kwaad al geschied en richten deze planten in waterlopen en natuurgebieden veel schade aan. Het is belangrijk om tijdig in te grijpen want bestrijding is veel eenvoudiger in een vroege fase. Naast preventie zet de overheid dan ook in op snelle rapportage. Duizenden vrijwilligers melden reeds hun natuurwaarnemingen op waarnemingen.be en daarbij zitten vaak exoten. Om deze informatie snel tot bij de beheerders van natuurgebieden en waterlopen te krijgen, lieten ANB en INBO door Natuurpunt Studie en Waarneming.nl een waarschuwings-systeem ontwikkelen. Op http://waarnemingen.be/exoten kunnen terreinbeheerders zich gratis abonneren op een melding via mail zodra er een probleemsoort in hun gebied wordt vastgesteld. In die mail staat de precieze locatie en links naar verdere informatie.
Om de soorten beter te leren herkennen, werden er herkenningsfiches uitgewerkt, met informatie over kenmerken, problemen, en verschillen met gelijkende soorten. In totaal werden fiches opgemaakt voor 67 probleemsoorten, waaronder 34 planten. Daarbij zijn er 10 waterplanten. Parelvederkruid en Waterteunisbloem zijn gevestigde soorten die hier al sinds de jaren 80’ verwilderd voorkomen. Deze soorten worden voornamelijk in de Kempen gezien, maar ook elders in Vlaanderen worden al geïsoleerde populaties gesignaleerd. Ongelijkbladig vederkruid, Verspreidbladige waterpest, Watercrassula en Kleine waterteunisbloem zijn opkomende soorten waarvan momenteel slechts enkele geïsoleerde populaties bekend zijn, maar er wordt verwacht dat ook deze soorten lokaal een grote impact zullen hebben. Waterwaaier en Hydrilla werden nog niet in Vlaanderen waargenomen, maar staan op de Alarmlijst zodat er bij het eerste verschijnen een melding zal uitgaan.
Tekst: Roosmarijn Steeman & Wouter Vanreusel, Natuurpunt Studie