Diamanten natuur
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Educatie [land] op [publicatiedatum]
Precies 60 jaar geleden is het, dat de eerste Vlaamse beschermde natuurgebieden tot stand kwamen. Dat was veel later dan in onze buurlanden en bovendien gebeurde het op een nogal ongewoon moment: kort na de Tweede Wereldoorlog. De reservaten kwamen er op initiatief van particuliere verenigingen, die toen weinig vertrouwen hadden in de overheid als natuurbeschermer.
De vereniging Belgische Vogelreservaten kocht in 1953 Snepkensvijver, een 20 ha groot ven met een kokmeeuwenkolonie op de grens van Herentals en Lichtaart (Kasterlee). Het was het allereerste reservaat van wat de grootste terreinbeherende vereniging in Vlaanderen zou worden. Ongeveer op hetzelfde moment verwierf de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde uit Antwerpen (kortweg de Zoo) De Zegge in Geel, een deel van het bedreigde Geels Gebroekt en startte de ornithologische vereniging De Wielewaal een aankoopproject in De Tikkebroeken, langs de Rode Loop op de grens van Kasterlee en Oud-Turnhout. Aan de andere kant van Vlaanderen, in Knokke, werd Het Zwin ingericht als privaat natuurreservaat vanaf 1952.
Het zuiden van het land was iets vroeger aan zet. In 1942 sloot de vereniging Ardennes en Gaume een erfpacht voor het behoud van de kalkgraslanden van Torgny (Rouvroy). In 1943 kocht diezelfde vereniging de Roches noirs in Comblain-au-Pont.
Onze buurlanden begonnen er nog een stuk vroeger aan. In Nederland verwierf Natuurmonumenten het Naardermeer al in 1906. En in Duitsland werd de Drachenfels, een rotspartij langs de Rijn, zelfs al in 1836 aangekocht door de toenmalige Pruisische staat. Het was overigens ook aan een Pruisische wet (uit 1907) te danken dat de vallei van de Warche in de Oostkantons (Malmedy), toen nog Pruisen, het eerste beschermd landschap werd in het huidige België.
Vandaag wordt in Vlaanderen op meer dan 63.000 ha (dat is ongeveer 4,5% van de oppervlakte) actief aan natuurbeheer gedaan. Daar worden dan wel bossen en parken met een beheerplan bijgeteld. Iets strikter geïnterpreteerd kan ongeveer 34.000 ha als beschermd natuurrgebied beschouwd worden. Gemeten in hectares is er dus een hele weg afgelegd sinds de oprichting van de eerste natuurreservaten. Maar is dat voldoende om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen?
Tekst & foto's: Jos Gysels, Natuurpunt Educatie