Dominant koraal blijkt meest gevoelig voor klimaatverandering

Uit onderzoek onder leiding van Willem Renema van Naturalis Biodiversity Center blijkt dat koraalriffen niet altijd voornamelijk uit hertshoornkoraal hebben bestaan, maar dat deze groep pas 2,5 miljoen jaar geleden snel toenam in hoeveelheid. Dit publiceert Willem samen met collega’s op 22 april in Science Advances.

Hoe kan het dat hertshoornkoraal nu zo veel voorkomt, maar zeer kwetsbaar is voor klimaatveranderingen? Om hierachter te komen vergelijken de onderzoekers zeespiegelbewegingen, waar het koraal voorkomt, en de soortenrijkdom in het fossiele materiaal dat gevonden is door de tijd heen. “Door te kijken naar het verleden kun je leren voor de toekomst,” zegt Willem Renema. Hertshoornkoraal is zeer belangrijk voor de opbouw van een koraalrif. De driedimensionale structuur creëert plekken waar veel andere dieren, zoals krabben, vissen en andere koralen, kunnen leven.

Hertshoornkoralen zijn meer dan 55 miljoen jaar geleden ontstaan, en de soortenrijkdom is stapsgewijs toegenomen. Al in het Mioceen, 20 tot 5 miljoen jaar geleden, was de soortenrijkdom op riffen vergelijkbaar met die van tegenwoordig. Dit was al het geval lang voordat hun aantallen toenamen. “Hun soortenrijkdom is dus niet een gevolg van de snelle groei in aantallen en de uitbreiding naar nieuwe habitats, zoals we altijd dachten,” aldus Renema.

Toen de zeespiegel 2,5 miljoen jaar geleden snel steeg en daalde doordat de ijskappen smolten en weer groeiden, werden hertshoornkoralen dominant. "Hertshoornkoralen kunnen goed tegen snelle zeespiegelbewegingen omdat ze snel groeien en zich snel kunnen vermeerderen", zegt Willem Renema. Tegelijkertijd zijn de hertshoornkoralen erg gevoelig voor klimaatverandering en het zuurder worden van de ondiepe oceaan, en ook voor lokale bedreigingen zoals vervuiling en overbevissing. Dit maakt huidige koraalriffen erg kwetsbaar tijdens het massale verbleken van koralen dat nu wereldwijd aan de orde van de dag is.

Koraalriffen zijn de meest diverse mariene ecosystemen, zijn belangrijk voor een gezonde visstand, en ze kunnen de golfenergie tot 95% verminderen en daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan de kustverdediging. In de afgelopen 30 jaar is de koraalbedekking wereldwijd sterk afgenomen, en hierbij is de afname in de hertshoornkoralen het grootst. "Er is nog wel hoop voor koraalriffen. Door riffen goed te beschermen, en de waterkwaliteit te verbeteren kunnen lokale maatregelen getroffen worden om ze een zo goed mogelijke uitgangspositie te geven in hun confrontatie met veranderingen in het milieu", zegt Willem Renema.

Dr. Ken Johnson, co-auteur van het artikel van The Natural History Museum, London, zegt: “Er is een duidelijke samenhang tussen de dominantie van hertshoornkoraal gedurende de afgelopen 1,8 miljoen jaar en de snelle zeespiegelveranderingen in die periode. Ze floreerden onder deze omstandigheden maar zijn gevoelig voor andere invloeden van het milieu waar ze nu mee te maken hebben.”

Tekst: Naturalis
Foto's: XL Catlin Seaview Survey (leadfoto: hertshoornkoraal); Pulau Seribu