Indian Summer in Nederland met voorjaarsbloeiers bij zomerse temperaturen

Hoge temperaturen in de herfst zorgen normaal gesproken voor een vertraging in de bladverkleuring en bladval. September was aan de zachte kant maar in de laatste week zakte de temperatuur sterk naar beneden met minimumtemperaturen net onder het vriespunt. Normaal komen er in september geen vorstdagen voor maar dit keer dus wel. Een enkele nachtvorst is in staat om het proces van bladverkleuring en bladval bij bomen in gang te zetten. Ook dit jaar zien we dat duidelijk gebeuren. De extreem hoge temperaturen van de afgelopen week lijken de bladverkleuring die in gang gezet is te vertragen maar niet volledig te kunnen stoppen.

Indian Summer

De herfstkleuren zijn dit jaar zeer intens. De combinatie van veel zonneschijn overdag met hoge maximumtemperaturen en koele niet vrieskoude nachten stimuleert de aanmaak van extra rode kleurstoffen. September was zeer zonnig en ook het begin van oktober verloopt zonnig. Vooral bij es, esdoorn, Amerikaanse eik en moseik is de extra roodkleuring goed te zien. Dit proces van extra roodkleuring noemen we een Indian Summer.

Drie jaar herfstkleuring met GrowApp vastgelegd

Een manier om het verloop van de seizoenen in de tijd, en dus ook de herfstkleuring, goed vast te leggen is de GrowApp. De GrowApp is ontwikkeld door het educatieve citizen science programma GLOBE in samenwerking met De Natuurkalender. De GrowApp is sinds het voorjaar van 2017 voor het publiek beschikbaar. Met de testversie hebben we al vanaf de herfst van 2016 foto’s gemaakt waardoor we inmiddels van diverse locaties drie jaar herfstfoto’s hebben. Zie de foto's hiernaast en onderaan het natuurbericht.

De GrowApp helpt je om elke nieuwe foto precies over de voorgaande te leggen en maakt er gelijk een animatie van. De foto’s laten zien hoe het verloop van de herfst verschilt van jaar tot jaar. De herfst van 2016 kwam zeer laat op gang door een extreem warme september. In 2017 kwam de herfstkleuring al vroeg op gang maar verliep vervolgens zeer langzaam door de hoge temperaturen in oktober en het uitblijven van vorst. Dit jaar lijkt in dat opzicht vergelijkbaar met 2017 maar de kleuren zijn dus veel intenser.

Voorjaarsbloeiers opnieuw in bloei

Niet alleen de herfst is meteorologisch gezien bijzonder. De recordhoge zomertemperaturen in combinatie met de droogte zorgde gedurende de zomermaanden al voor bladverkleuring en bladval. De natuur verdroogde op grote schaal en allerlei bomen en struiken verloren (een deel van) hun bladeren. De droogte tot en met eind juni 2017 zorgde er voor dat voorjaarsbloeiers een tweede keer in bloei kwamen en dit jaar lijkt dat op een veel grotere schaal plaats te vinden. Een heel bijzonder voorbeeld is een witte paardenkastanje die midden op een rotonde in Ede staat. De kastanje verloor deze zomer al zijn blad. Inmiddels staat hij echter weer volledig in blad. Het bijzondere is echter dat hij ook in volle bloei staat (zie foto). Half oktober... Het is niet de enige opvallende bloeier.

Doe mee met De Natuurkalender en GrowApp

Het is spannend om te zien wat de opeenvolgende weersextremen voor gevolgen hebben voor de natuur. Door mee te doen met De Natuurkalender en/of de GrowApp help je ons bij het onderzoek naar het effect van veranderingen in weer en klimaat op de natuur. Hieronder diverse links naar meer informatie.

• Instructies voor maken van time-lapse video’s met de GrowApp
• Downloaden GrowApp voor Android en iOS via www.growapp.today
• GrowApp educatieprogramma van GLOBE
• Doorgeven van waarnemingen van bladverkleuring en bladval in kader van De Natuurkalender (kan met NatureToday account)
• Registreren voor NatureToday account met gratis nieuwsbrief (dagelijks of wekelijks)

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, GLOBE Nederland De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Arnold van Vliet