Veel winterbloeiers, weinig voorjaarsbloeiers tijdens Eindejaars Plantenjacht

FLORON
6-JAN-2019 - FLORON en Tuintelling.nl vroegen plantenliefhebbers om tussen Eerste Kerstdag en 3 januari een uur te gaan wandelen of in de tuin te kijken naar bloeiende planten. Deze Eindejaars Plantenjacht werd voor het vijfde jaar georganiseerd. Deelnemers vonden gemiddeld meer dan zestien plantensoorten per telling, maar sneeuwklokjes en andere voorjaarsbloeiers lieten het dit jaar afweten.

In totaal zijn 537 wilde of verwilderde plantensoorten bloeiend waargenomen. Dit komt neer op 20% van de Nederlandse flora. In de top 3 prijken Madeliefje (869 keer geteld), Straatgras (839), en Vogelmuur (808). Herderstasje en Duizendblad deden het bijzonder goed in vergelijking met eerdere jaren.

Decembervorst nekt winterbloeiers

Omdat de plantenjacht al vijf jaar georganiseerd wordt, hebben we een goed beeld gekregen van de effecten van het weer op de plantengroei. IJkpunt is december 2015: geheel vorstvrij en de warmste decembermaand ooit gemeten met een gemiddelde temperatuur van 9,5 graden. De gemiddelde temperatuur tijdens de laatste plantenjacht was met 5,3 graden Celsius redelijk hoog. Tegenvaller was dat het in de week voorafgaand aan de plantenjacht zes dagen licht had gevroren. In die periode zijn veel bloeiende planten verloren gegaan.

Top 10 van bloeiende planten

1. Madeliefje 869 meldingen
2. Straatgras 839
3. Vogelmuur 808
4. Klein kruiskruid 807
5. Herderstasje 792
6. Paarse dovenetel 712
7. Duizendblad 670
8. Paardenbloem 662
9. Kropaar 524
10. Gewone melkdistel 492

De top 10 van meest gevonden winterbloeiers bestaat net als eerdere jaren uit soorten die het grootste deel van het jaar of jaarrond bloeien. Tijdens milde winters of op zonnige en windluwe plekken zijn deze soorten in staat hun najaarsbloei te rekken.

Voorjaarsbloeiers

Sneeuwklokjes, dotterbloemen en speenkruid ontbraken dit jaar bijna helemaal. Deze typische voorjaarsbloeiers vinden we meestal pas vanaf februari. In warmere decembermaanden in het verleden kwamen ze soms wat eerder boven de grond, maar dit jaar was het toch echt te koud.

Resultaten van de Eindejaars Plantenjacht

Lange lijsten

Paarse dovenetel, een veel waargenomen winterbloeierSommige plantenkenners maakten er tijdens de Eindejaars Plantenjacht een sport van om zoveel mogelijk plantensoorten bloeiend te vinden. De gedeelde eerste plaats is voor Petra van der Wiel (Roosendaal) en Toon Verrijdt (Overloon) met 86 soorten.

De langste lijsten komen vooral uit het zuiden en westen van het land, waar het net een paar graden warmer was dan in de rest van het land. Het recept voor het maken van een lange soortenlijst is zoeken in steden, langs wegbermen, in stadsparken, bosranden, op parkeerplaatsen, rommelige plekken en bouwterreinen.

Kou of geen kou, dit jaar hebben we geleerd dat veel planten zelfs in tijden van langdurige kou en nachtvorst kunnen doorbloeien.

Tuinen

Dit jaar deed Tuintelling.nl voor de derde keer mee en kon men wilde of verwilderde bloeiers tellen in eigen tuin. De top 10 in tuinen is behoorlijk anders. Het is niet verwonderlijk dat deze vooral bestaat uit (verwilderde) tuinplanten zoals Winterjasmijn. Op nummer 1 in tuinen staat Straatgras, onkruid tussen de tegels voor wie er geen oog voor heeft.

Meer informatie

Tekst: Laurens Sparrius & Stef van Walsum, FLORON
Foto's: Nelleke van Dijk - van der Bijl (leadfoto: mozaïek); Bert van Broekhoven
Kaart: FLORON