20191219 Els bloei

Geen sneeuwvlokken maar pollen met kerst

De Natuurkalender, LUMC, Wageningen University, Weeronline
21-DEC-2019 - Door het zeer zachte decemberweer komen de eerste hazelaars en elzen nu al in bloei. Omdat het voorlopig zacht blijft, moeten mensen die gevoelig zijn voor pollen van deze soorten rekening houden met hooikoortsklachten. Dat melden Wageningen University, LUMC en Weeronline. Tijdens Kerst is het meestal droog en kan de hoeveelheid pollen in de lucht toenemen.

De eerste hazelaars worden momenteel al in bloei gezien en gemeld op Natuurkalender.nl. Vijftig jaar geleden lag de piek van de eerste bloeiwaarnemingen van de hazelaar op 15 februari. De laatste jaren komen de eerste hazelaars vaak al in december in bloei. De opwarming van het klimaat in de maand december speelt hier een grote rol in. Vijftig jaar geleden was de gemiddelde decembertemperatuur 2,9 graden. Tegenwoordig is de klimaatnormaal ruim 4 graden; dit jaar stevent december af op 5,8 graden.

Gemiddelde temperatuur in december vanaf 1706 tot en met 2019 (2019 is nog een voorlopige schatting). De zwarte lijn is de ‘normale’ decembertemperatuur, dit is het gemiddelde van de voorgaande 30 jaar

Piek hazelaarpollen al in eerste week januari

Eerste bloeiende hazelaarAfgelopen dagen was het uitzonderlijk zacht. In het binnenland leek het dinsdag en donderdag wel lente met zon en temperaturen van 13-16 graden. Door het bijzonder zachte verloop van december zullen steeds meer hazelaars in bloei gaan komen. Doordat het voorlopig zacht blijft, verwachten we dat de piek van de eerste bloeiwaarnemingen in de eerste week van januari komt te liggen.

Daarmee koersen we af op een van de vroegste bloeijaren van de hazelaar die ooit is waargenomen. Het vroegste jaar tot nu toe was de winter van 2015 en 2016. Toen viel de piek van de eerste bloeiwaarnemingen op 1 januari. De gemiddelde decembertemperatuur kwam toen uit op een bizar hoge 9,6 graden die volgde op een gemiddelde novembertemperatuur van 9,9 graden.

Vooral hooikoortsklachten van elzen

Hazelaarpollen is licht allergeen en kan hooikoortsklachten veroorzaken. De meeste hooikoortsklachten zijn de komende dagen en weken echter te verwachten van elzenpollen. Het zijn niet de witte en zwarte els die die van nature in Nederland voorkomen die in bloei komen. Het gaat om buitenlandse elzen die vaak langs straten in de steden zijn aangeplant. Hoewel tot nu toe nog geen elzenpollen is geteld door het Leids Universitair Medisch Centrum, kan de elzenpollenconcentratie bij droog weer voor de jaarwisseling al oplopen tot honderden pollenkorrels per kubieke meter lucht.

Vorig jaar werd een piek van bijna 300 elzenpollen geteld op Eerste Kerstdag. Naar schatting is een derde van de hooikoortspatiënten gevoelig voor elzenpollen en ook een derde voor hazelaarpollen. Mensen die weten dat ze last van hooikoorts hebben dienen de komende dagen bij verkoudheid te denken aan hooikoorts en bij veel klachten hooikoortsmedicatie gebruiken.

Geeft u ook uw eerste bloeiwaarneming van hazelaar en els door?

We stellen het op prijs als u via Natuurkalender.nl doorgeeft wanneer de hazelaar of de els bij u in de omgeving voor het eerst in bloei komt. U kunt anoniem een waarneming doorgeven. Maar als u eerst inlogt met uw Nature Today-account kunt u uw waarneming later terugzien. Heeft u nog geen account? Hier kunt u er een aanmaken. Iedereen die een hazelaar of els kan herkennen, kan meedoen. Het is wel belangrijk dat u de hazelaar of els om de paar dagen (liefst elke dag) kunt bekijken. Een hazelaar bloeit wanneer de katjes (mannelijke bloemen) helemaal uitgestrekt zijn. Op deze pagina zijn alle waarnemingen van de hazelaar per jaar te bekijken.

Bij de elzen kunt u kiezen uit ‘witte els’, ‘zwarte els’ of ‘els; soort onbekend’. De elzen die nu in bloei komen, vallen binnen de laatste categorie.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De NatuurkalenderWageningen University;
Letty de Weger, LUMC; Jaco van Wezel, Weeronline
Foto’s: Arnold van Vliet (leadfoto: els); Letty de Weger