Taaie paardenkastanje gespaard dankzij zeer zeldzame paddenstoel

Nederlandse Mycologische Vereniging
9-AUG-2023 - De zomerstorm Poly heeft een maand geleden in diverse regio’s van ons land behoorlijk huis gehouden. De gevolgen hiervan zijn nu nog overal zichtbaar. De bosgrond is op veel plaatsen nog steeds bedekt met takken en bladeren. Waar meerdere waarnemers zich ook druk om maakten, was een aantal bekende bomen waar zeldzame soorten paddenstoelen van afhankelijk zijn. De Zijige inktzwam is zo’n soort.

Verspreidingskaartje Zijige inktzwam

De zeer zeldzame Zijige inktzwam (Coprinopsis insignis) leeft saprotroof op het hout van  loofbomen. De soort wordt vooral op stronken gevonden. Kees Roobeek wandelde in 2004 door ’t Oude Hof (Bergen, NH) en zag daar een groepje inktzwammen aan de voet van een scheef staande Paardenkastanje. Hij zag er in eerste instantie een Grote kale inktzwam (Coprinopsis atramentarius) in, maar hij twijfelde enigszins omdat de hoedhuid te veel leek te glanzen. Thuisgekomen bleek de soort na microscopisch onderzoek totaal andere sporen te hebben dan de sporen van de Grote kale inktzwam. Het bleek te gaan om de ernstig bedreigde Zijige inktzwam, een soort die nog maar op vier plaatsen te vinden is in Nederland maar ook internationaal zeldzaam is. Hij werd ontdekt, notabene, aan de voet van een zeer scheef staande Paardenkastanje. Waarschijnlijk op het rottend wortelhout.

Op de bast was overduidelijk met een rood kruis aangegeven dat de Paardenkastanje geruimd moest worden. Dat zou zonder meer het einde betekenen van deze bijzondere paddenstoel. De boom moest weg omdat deze vervaarlijk schuin overhelde en volgens experts op het punt stond om te vallen. Gelukkig dat de Gemeente Bergen door het bericht van het voorkomen van de Zijige Inktzwam de kapplannen van de Paardenkastanje toch maar in de ijskast stopte, totdat de Zijige inktzwam uit zichzelf zou zijn verdwenen. Dat was dus in 2004, maar nu in 2023 komt de Zijige inktzwam nog steeds ongeveer 4 keer per jaar aan de voet van deze 'gammele Paardenkastanje' tevoorschijn.

De algemenere Grote kale inktzwam, waar de zeldzame soort eerst voor werd aangezienSporen van de zeldzame Zijige inktzwam 

De Paardenkastanje lijkt er tegenwoordig zelfs wat gezonder uit te zien dan in 2004. De storm Poly was een echte bomensloper die zijn gelijke nauwelijks kende. Maar de 'gammele Paardenkastanje' bleef overeind staan. We kunnen ervan uitgaan dat hij het nu wel verdient om gespaard te worden. Hoe het komt dat de Zijige inktzwam nog steeds van het dode wortelhout van deze, waarschijnlijk oersterke Paardenkastanje leeft, is wetenschappelijk gezien een raadsel!

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging (leadfoto: Zijige inktzwam)