Moe van slecht nieuws over biodiversiteit? Zij maakten er werk van

Veel soorten hebben het moeilijk. Aan een focus op natuurgebieden alleen hebben we niet genoeg om de biodiversiteit te verbeteren. De provincie Gelderland ondersteunt daarom particulieren in het buitengebied die werk willen maken van biodiversiteit op hun terrein, via Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). De tuinen, graslanden en akkers van al die mensen vormen essentiële groene stapstenen in het landelijk gebied. Zij zijn onmisbaar. Met eigen ogen zien? In elke gemeente werken particulieren samen in het Praktijknetwerk Biodiversiteit bij Buitenlui. Op 24 mei stellen de ambassadeurs van dit netwerk hun tuinen open, tijdens de Dag van het Open Erf 2025. 

Goede balans vinden

Rita Schoonman werkt al 25 jaar aan biodiversiteit. Hier in Brummen kun je de natuur zien, proeven, ruiken en delen in de verwondering. “Ik ben boerendochter en groeide op een gemengd bedrijf op. Ik heb nog meegemaakt dat ik met mijn vader de wei in ging om de koeien met de hand te melken. Natuur was altijd een belangrijke factor op de boerderij. Ik leerde die gaandeweg kennen en een vanzelfsprekende plek te geven in mijn leven. Later begrijp je pas hoe bijzonder dat is. Ook toen ik op latere leeftijd de wereld van de natuurgeneeskunde leerde kennen besefte ik: natuur is ons belangrijkste huis. Een goede balans vinden in de relatie tussen natuur, mens en gezondheid, dat is mijn drijfveer!"

"Vanuit ervaring leer je te vertrouwen op de balans die de natuur zelf vindt.”

^{Rita Schoonman, Brummen}

Leerproces

"Dat betekent dat ik steeds minder probeer de natuur op te leggen hoe ik het zou willen. Dat is wel een leerproces. Jarenlang heb ik een groeiend veld distels gemaaid: ik wilde, met mijn boerenachtergrond, niet dat het hele weiland ermee vol kwam te staan. Toen we stopten met maaien was dat spannend, maar een paar jaar later zien we bijna geen nieuwe zaailingen meer. Vanuit ervaring leer je te vertrouwen op de balans die de natuur zelf vindt. Erf, tuin en weiland zijn een grote speeltuin en ik ben vooral bezig met waarnemen, volgen."

"Vijfentwintig jaar geleden was dit een varkensbedrijf. Er waren vliegen en muggen. Het land was traditioneel gebruikt, met kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Inmiddels is het grasland kruidenrijk, we hebben een paddenpoel en bloementuin en zien ieder jaar weer nieuwe soorten. Kerkuil, steenuil en bosuil: alle drie vertoeven ze bij ons. Het is heel leuk om onze verwondering met mensen te delen, zoals in het praktijknetwerk of tijdens de Dag van het Open Erf. De eerste reactie van veel bezoekers is vaak: jee, wat een werk. Genieten van de inspiratie komt daarna, met zien, proeven en ruiken, met nieuwe inzichten. Alleen al het bewuster worden van wat er allemaal al is, heeft grote waarde. En soms betekent dat dat mensen ons willen komen helpen! En dat is ook erg leuk.” 

Doorgeven aan de volgende generatie

Laura Fleuren werkt samen met haar man Eric sinds 2016 aan meer biodiversiteit. Met hun initiatief wonnen ze in 2023 zelfs de Gouden Mispel. “Wij wonen met ons gezin in mijn ouderlijk huis; mijn man en ik zijn hier de zesde generatie. Dat we hier telkens de gifspuit en drijfmest zagen stond ons op een gegeven moment zo tegen. We willen graag iets goeds doen voor de natuur en onze prachtige plek beter en biodiverser doorgeven aan een volgende generatie. In Landleven zagen we ooit een advertentie van SLG voor een erfbeplantingsplan. Het was een piepklein plan, maar genoeg om te beginnen. Zo wordt je steeds enthousiaster, ga je meer lezen en leer je meer.

“We willen deze prachtige plek beter en biodiverser doorgeven aan een volgende generatie.”

^{Laura Fleuren, Groesbeek}

Waardevolle vrijwilligers

We hebben ruim vijf hectare, een flink stuk. We hebben gelukkig een hele mooie en erg gezellige vrijwilligersgroep die elke maandag en woensdag komt helpen en nu zelfs de Buitengewone Akkervogelwerkgroep Groesbeek heeft opgericht om patrijzen te monitoren. Die vrijwilligers zijn heel waardevol. Ook Eric vindt het heerlijk. Eerst zei hij: het is jouw project, en het loopt wel een beetje uit de hand. Nu neemt hij op maandagochtend regelmatig vrij om buiten met de vrijwilligers zijn werkweek te beginnen.

Door bemiddeling van Vogelbescherming Nederland ontvingen we een donatie van Stichting Phillis om een poel aan te leggen. Het geld gebruikten we voor het materiaal en dankzij de vrijwilligers konden we een hele grote poel maken. Eén van de vrijwilligers had contacten bij het waterschap, dat leem beschikbaar stelde. Sinds de poel is de biodiversiteit geëxplodeerd. De reeën lopen gewoon door het weiland.

We hebben een vleermuiskelder, ruim twee kilometer deels gevlochten hagen, kruidenrijke graanakkers met onder andere Svalof’s Goudgerst – een historisch gerstras – en keverbanken. Via de website van SLG ontdekten we de Rossel Collectieboomgaard, een boomgaard met oude rassen. We hebben inmiddels een boomgaard met 94 soorten hoogstamfruitbomen. We voelen ons daar heel verantwoordelijk voor, want het is een belangrijke genenbank. Het kwettert hier, we hebben zwaluwen, vleermuizen, patrijzen en jonge torenvalken. We hebben ook onze twee buren enthousiast gemaakt voor een patrijzenakker. Zo wordt stap voor stap de olievlek groter.” 

Meer informatie

• Meld je hier aan voor de Dag van het Open Erf op 24 mei
• Meer over het landgoed van de familie Fleuren op landgoedbuitengewoon.nl

Tekst: Provincie Gelderland. Met dank aan Stichting Landschapsbeheer Gelderland, familie Schoonman en familie Fleuren.
Beeld: Bendiks Westerink, SLG (leadfoto:gehakkelde aurelia); familie Schoonman;  familie Fleuren