Wat weten we van natuur?

Geen land weet zoveel van de natuur als Nederland, maar een cynicus zou daar tegenin kunnen brengen dat je tegenwoordig ook wel heel snel klaar bent als je vogels gaat tellen op de akkers. Natuur is divers en ideeën over wat natuur is, zijn dat ook, en dat leidt tot situaties waarin veel dingen naast elkaar waar kunnen zijn. Dat zorgt ervoor dat debatten over natuurkwaliteit heel makkelijk van de rails af te duwen zijn. Dat is leuk voor wie behoefte heeft aan ontsporen, maar voor mensen die iets willen bereiken, is het lastig. Daarom kan het behulpzaam zijn om een gedeelde basis neer te zetten over natuur, over natuurdata en over kwaliteitsoordelen.

Een wereld in ontwikkeling

De wereld van natuurdata is volop in ontwikkeling, steeds meer mensen doen waarnemingen in de natuur en maken daarbij gebruik van steeds meer technologische hulpmiddelen. Ook de ontwikkelingen in de wereld van de statistiek, kunstmatige intelligentie en modellering staan niet stil – en dat is een goede ontwikkeling, want de behoefte aan goede data groeit nog harder. Tegelijkertijd staan data onder druk. Zodra uit data blijkt dat er grote problemen zijn met de kwaliteit van de leefomgeving, vinden de veroorzakers van die problemen dat niet prettig. Zodra aangedragen oplossingen niet effectief blijken te zijn, vinden leveranciers van deze oplossingen dat onplezierig.

Controverses

Op sommige onderdelen staat het er zo slecht voor met de natuurkwaliteit dat het juridische consequenties heeft. Mensen die geconfronteerd worden met de negatieve gevolgen van slechte natuurkwaliteit komen in verzet; sommigen klagen overheden en bedrijven aan, anderen verzetten zich tegen de data. Beide leiden tot controverses.

Maar als data onderwerp worden van strijd, wordt het voeren van een goede discussie over de kwalitatieve betekenis van data steeds moeilijker. En dat is jammer, want in een goed functionerende democratie moeten we met zijn allen een goede discussie over – bijvoorbeeld – de gezondheid van de leefomgeving kunnen voeren waarbij ruimte is voor verschillende natuurbeelden en wereldbeelden. En omgekeerd, als die discussie voortdurend onklaar gemaakt wordt, verandert er niets aan de achteruitgang van de kwaliteit – of je dat nu de leefbaarheid op het platteland noemt, of wildernis of natuur; iederéén boert achteruit.

Terug naar de basis

In een poging een goede discussie mogelijk te maken over de natuur, ontwikkelt SoortenNL een korte collegereeks over natuurdata en wat je daar zoal mee kan. Dat is heel veel natuurlijk, maar we houden het bij de basis. We zien dat veel discussies in het politieke domein gevoerd worden over mollen per hectare – en daarmee worden niet de dieren bedoeld – maar op die manier blijf je hangen in details. Zonder begrip van wat data zijn en waar data aan refereren kun je geen goede discussie voeren en dan kun je ook geen overeenstemming bereiken.

Wij meten ons in de collegereeks geen oordeel aan over hoe Nederland eruit moet zien, maar hopen wat misverstanden uit de weg te ruimen en een bijdrage te kunnen leveren aan het mogelijk maken van een goede maatschappelijke discussie over natuur in Nederland.

Hoe ziet de collegereeks er uit?

'Wat weten we van natuur' is een laagdrempelige, online collegereeks over natuurdata die bestaat uit acht delen. We gaan in op hoe natuurwaarnemingen in het veld gedaan worden, hoe data tot stand komen en welke conclusies je allemaal wel en niet aan die data kunt verbinden.

De colleges worden elke vrijdag gegeven tussen 12.30 en 14.00 uur, twee delen per keer met een korte pauze in het midden. Ze kunnen ook, achteraf, online teruggekeken worden.

Les 1 - 20 juni: Waarnemingen en kwaliteitsborging 

• Wat is een waarneming?
• Waar komen waarnemingen vandaan?
• Opportunistische data en geprotocolleerde tellingen

PAUZE

• Waar komt validatie vandaan?
• Hoe werkt validatie?
• Wat betekent kwaliteitsborging?

Les 2 - 27 juni: Data en wetenschap 

• Verspreidingstrends (NDFF)
• Aantalstrends (NEM)
• Indicatoren
• Datamining
• Artikel 17 rapportages, beheerplannen, natuurdoelanalyses, staat van instandhouding, etc.

PAUZE

• Kwantitatieve analyse en kwalitatieve analyse
• Falsificatie
• Het belang van peer-review
• How not to lie with statistics

Les 3 - 4 juli: Factchecken en duiden

• Triangulatie
• Het belang van twijfel
• Politiek gebruik van data
• Prebunken en debunken

PAUZE

• Classificatie van drogredenen
• De inocculatietheorie
• De Truth Sandwich       

Les 4 - 25 juli: Tel Mee! 

• Het belang van samenhang
• NDFF, tuintelling, live-atlas, BIMAG, NEM, etc.
• Gezamenlijke waarheidsvinding - de transformatieve potentie van natuurmonitoring

PAUZE

• Antwoorden op veelgestelde vragen

Wil je meedoen?

Je kan je aanmelden voor deze collegereeks op de website van SoortenNL.

Tekst: Sander Turnhout, SoortenNL
Beeld: Kars Veling (leadfoto: Everdingerwaard)