Amerikaanse krokodil is inheems op ABC-eilanden

Op het populaire strand van Sorobon in Lac Bay, Bonaire, werd een krokodil gezien. De eilandregering sloot direct de baai en het strand voor publiek en startte, ondanks oproepen om het dier met rust te laten, een intensieve zoektocht om het te vangen.

Schuw dier, harde aanpak: zo ging het mis

Er werd aanvankelijk gemeld dat het dier 4 à 5 meter lang was. Enkele dagen later ging het strand van Sorobon weer open omdat: 1) de krokodil zeer schuw bleek, 2) foto’s aantoonden dat hij te klein was om gevaarlijk gedrag te vertonen en 3) het dier zich normaal gesproken richt op kleine prooidieren, zoals vissen, krabben en vogels. De zoektocht ging echter door tot het dier op 26 oktober werd gevangen. Het bleek te gaan om een jonge mannetjeskrokodil van 2,3 meter. Na de vangst werd het dier verkeerd vastgebonden en in een hete, droge ruimte geplaatst, waar hij zijn lichaamstemperatuur niet kon regelen. Op 29 oktober werd hij dood aangetroffen. Volgens WUR-onderzoeker Dolfi Debrot laat de dood van deze krokodil zien hoe je níét moet reageren wanneer een beschermd dier opduikt waar het lange tijd niet is gezien.

Oorzaken en verantwoordelijkheid

Deze ongelukkige gang van zaken had eenvoudig kunnen worden voorkomen als de autoriteiten de bestaande wetgeving hadden gevolgd, deskundig advies hadden ingewonnen en opgevolgd, en de juiste richtlijnen voor het vangen en hanteren van krokodillen hadden toegepast.

Nieuw onderzoek

Experts van Wageningen Marine Research onderzochten naar aanleiding van deze casus het voorkomen van de gewone Amerikaanse krokodil op de ABC-eilanden. Het in het Caribbean Journal of Science gepubliceerde onderzoek concludeert dat de eilanden tot het oorspronkelijke leefgebied van de soort moeten worden gerekend. Debrot benadrukt dat alertheid en goede richtlijnen cruciaal zijn bij toekomstige meldingen. De auteurs willen bovendien dat de Bonaire-casus andere Caribische eilanden waarschuwt voor verkeerd handelen; publieksvoorlichting en bewustwordingscampagnes zijn volgens hen noodzakelijk om de kennis en waardering op te bouwen die nodig zijn om constructief met krokodillen samen te leven.

Geschiktheid van de ABC-eilanden als leefgebied

Hoewel de benedenwindse eilanden al lange tijd geen gevestigde broedpopulatie van de gewone Amerikaanse krokodil hebben, is de soort aantoonbaar in staat deze eilanden te bereiken. Alle drie de eilanden beschikken over geschikt habitat: lagunes omzoomd met mangroven en zoet- tot brakwaterbronnen. Ze liggen bovendien relatief dicht bij het Zuid-Amerikaanse vasteland en gunstig ten opzichte van oceaanstromingen vanuit Venezuela. Verspreiding over lange afstanden via open zee is de afgelopen jaren regelmatig waargenomen. Het staat daarom buiten kijf dat de benedenwindse eilanden ook in prekoloniale tijden af en toe zijn bereikt door deze krokodillen, die tot wel 80 jaar oud kunnen worden en veel eieren leggen. Populaties waren waarschijnlijk vanaf het begin klein en de soort was een bekende, makkelijk te vangen voedselbron voor de oorspronkelijke bewoners. Ondanks de geschiktheid van de eilanden is het dus goed mogelijk dat de krokodil grotendeels was uitgeroeid vóór de Europese kolonisatie.

Huidige status in het Caribisch gebied

De gewone Amerikaanse krokodil lijkt in enkele delen van het Caribisch gebied te herstellen, maar geldt in het grootste deel van de regio nog steeds als bedreigd. Dat geldt ook voor landen waar wettelijke bescherming en kweekprogramma’s in gevangenschap positieve effecten hebben laten zien, zoals Colombia, Costa Rica, Cuba, Mexico en Venezuela. De zuidelijke Caribische eilanden met de grootste kans op nieuwe vestigingen zijn Trinidad en Margarita, gevolgd door de ABC-eilanden. Wetenschappers en natuurbeschermers daar moeten daarom alert blijven op toekomstige meldingen.

Parallellen met de wolf in Nederland

De casus op Bonaire vertoont parallellen met die van de wolf in Europees Nederland: een beschermd toproofdier – in dit geval de krokodil – dat lange tijd ontbrak en waarmee de samenleving, anders dan in buurlanden, niet gewend is om te gaan.

Meer informatie

• De resultaten van deze studie zijn onlangs gepubliceerd: New Records for the American Crocodile (Crocodylus acutus) for the Southern Dutch Antilles, Placed in the Context of the Species' Regional Range Re-Expansion

Tekst: Dolfi Debrot, Matthijs van den Burg en Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research
Beeld: Shutterstock (leadfoto: gewone Amerikaanse krokodil (Crocodylus acutus)); Openbaar Lichaam Bonaire (OLB); Wageningen Marine Research