Natuurjournaal 17 september 2025

In het najaar verschijnen steeds meer vruchten aan veel soorten bomen en struiken. Zo ook aan de wilde kardinaalsmuts. De rode vruchten van de wilde kardinaalsmuts zijn onmiskenbaar. Hieraan ontleent deze struik ook zijn Nederlandse naam: de vruchten hebben de vorm van het hoofddeksel van een kardinaal. Zonder vruchten is deze soort ook goed te herkennen aan de groene twijgen. Niet alleen de nieuwe delen van takken zijn groen, maar de oudere van eerdere jaren blijven ook nog even groen. Doordat de twijgen hun bladgroenkorrels, die de groene kleur veroorzaken, behouden, kan wilde kardinaalsmuts gewoon suikers blijven maken (fotosynthese) als de struik wordt aangetast door de kardinaalsmutsstippelmot, die de bladeren eet. Voor de mens zijn alle onderdelen van de plant, dus ook de rode vruchten, giftig, maar vogels eten de vruchten wel en dragen zo bij aan verbreiding.

Er zijn ook diverse kruidachtige planten die in de nazomer in vrucht komen te staan. Het lelietje-van-dalen kun je nu tegenkomen met vruchten, maar lang niet elke plant vormt vruchten. Veel individuen planten zich vegetatief voort. Uit de ondergrondse wortelstok komen nieuwe scheuten omhoog. Het is dan ook zomaar mogelijk dat een perkje met lelietjes-van-dalen uit één enkel individu bestaat. Oorspronkelijk is het lelietje-van-dalen in Nederland inheems, maar als stinzenplant is ze al lang geleden aangeplant op onder andere landgoederen. Vanuit hier is de plant verder verwilderd, waardoor het nu op veel plaatsen moeilijk te bepalen is of de plant daar oorspronkelijk voorkomt of verwilderd is. Ook van het lelietje-van-dalen zijn alle plantonderdelen giftig, maar er zijn knaagdieren, zoals muizen, die de vruchten wel eten, waarbij ze een voorkeur voor de zaden lijken te hebben. Ondanks de verwijzing naar ‘dal’ in de naam, heeft het lelietje-van-dalen in Nederland in gebieden met hoogteverschil veelal een voorkeur voor hellingen. 

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Marco Wind; Fokje Polman, Waarneming.nl