Natuurjournaal 25 november 2025

Bij iedereen in de buurt zijn op dood hout kleine geweien te vinden. Het zijn de vruchtlichamen van de geweizwam. De paddenstoelen groeien op dood loofbomenhout, vaak op boomstronken. Het loont dus om die eens van dichtbij te bestuderen. De platte, zwarte steel loopt uit in een paar punten. Die zijn bedekt met een wit poeder: de sporen. De verse, lichte geweitjes vallen op tegen het donkere hout. Later kleuren de sporen zwart. Vaak zie je geweizwammetjes in groepjes bij elkaar staan, in het mos dat op een dode boomstronk groeit.

De meeste naaldbomen zijn wintergroen, maar niet allemaal. De Europese lork of lariks begint geel te verkleuren. De naalden, die in plukjes op de takken staan, vallen in de winter af. De lork is een bergbewoner uit de Alpen, die in Nederland, net als de Japanse lork, in bossen en parken is aangeplant. Dat de bomen hun naalden laten vallen, heeft met winterse kou in de bergen te maken. Als in de winter de zon schijnt, verdampen naalden vocht. Maar uit de bevroren grond kunnen de wortels geen water opzuigen, waardoor de boom het water niet kan aanvullen en doodgaat van de dorst. Andere naaldbomen gaan verdamping tegen doordat er een wasachtige laag op hun naalden zit. Zie je in de winter een kale naaldboom, dan zou het zomaar eens een lork kunnen zijn. Let op de kleine kegels: de rijpe kleuren donkergrijs tot zwart.

Tekst: Karen Bosma, Nienke Lameris, NatureToday
Beeld: Luuk Vermeer, Saxifraga; Jan van der Straten, Saxifraga