Waterplant tegen wil en dank
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op [publicatiedatum]
Smeltende sneeuw en veel regen hebben de rivieren de afgelopen twee weken flink doen stijgen. Door het hoge waterpeil traden rivieren buiten hun oevers en staan uiterwaarden onder water. Omwonenden moeten daarmee leren leven. Zo ook flora en fauna.
Het water in de grote rivieren zakt nu alweer. Toch is het nog steeds een imposant gezicht: de brede waterlopen waar met moeite nog de gangbare loop van de rivier terug te vinden is. Te midden van een watervlakte waarin de toppen van hekpaaltjes, bomenrijen en hoge kaden iets van de gebruikelijke structuur verraden. Waar nog stukjes buitendijks grasland boven water zijn gebleven is het een drukte van belang. Vooral met ganzen die daar samentrekken nu veel andere plekken tijdelijk ‘onbewoonbaar zijn verklaard’.
Voor mobiele soorten zijn de overstromingen goed op te vangen. Voor andere organismen is dat minder eenvoudig. Bodemdieren kunnen zich niet zo snel uit de voeten maken. Laat staan planten. Zij moeten de gevolgen van het stijgende waterpeil lijdzaam ondergaan als tijdelijke ‘waterplant’. Die gevolgen van overstroming bestaan ten tijde van de inundatie vooral uit zuurstofgebrek en stroming. Overstromingen in de winter en het vroege voorjaar zijn echter een natuurlijk verschijnsel. Veel plantensoorten verkeren dan in winterrust waardoor ze in dat jaargetijde minder kwetsbaar zijn. Ze doorstaan een aantal dagen onder water zonder noemenswaardige problemen. Maar dat gaat voor lang niet alle soorten op. Bovendien kunnen overstromingen door slibafzetting ook nadien nog invloed hebben op de aanwezige planten. Slib betekent vaak ook een overmaat aan voedingsstoffen en soms neerslag van giftige stoffen.
Toch bieden overstromingen in het rivierengebied voor diverse soorten juist ook kansen. Drijvende zaden kunnen met hoogwater veel nieuwe plekken bereiken; soorten als Veldsalie en Engelse alant profiteren daarvan. Daarnaast bieden slibafzettingen pioniersoorten als Slijkgroen en Druifkruid nieuwe vestigingsmogelijkheden.
Het rivierengebied is altijd een dynamisch milieu, maar de recente waterstanden maken de kans op verrassende plantenvondsten komend seizoen dus extra groot. Ga dus vooral een kijkje nemen later in het jaar. Op sommige plaatsen wordt iedereen nu al van harte uitgenodigd…
Tekst en foto 's: Wout van der Slikke, FLORON