Europese Hamster

Was dit de laatste wilde Vlaamse hamster?

17-AUG-2012 - Op een afgemaaide graanakker in Tongeren heeft een vrijwilliger van Natuurpunt afgelopen weekend een dode wilde hamster gevonden. Zonder twijfel gaat het hier om een van de laatste exemplaren van de soort in Vlaanderen. Natuurpunt vraagt dat de overheid prioriteit geeft aan het op grote schaal afsluiten van beheerovereenkomsten met de landbouwers. Als dat niet gebeurt, zijn alle verdere inspanningen om de hamster te redden bij voorbaat tot mislukken veroordeeld.

Bericht uitgegeven door Natuurpunt [land] op [publicatiedatum]


Op een afgemaaide graanakker in Tongeren heeft een vrijwilliger van Natuurpunt afgelopen weekend een dode wilde hamster gevonden. Zonder twijfel gaat het hier om een van de laatste exemplaren van de soort in Vlaanderen. Natuurpunt vraagt dat de overheid prioriteit geeft aan het op grote schaal afsluiten van beheerovereenkomsten met de landbouwers. Als dat niet gebeurt, zijn alle verdere inspanningen om de hamster te redden bij voorbaat tot mislukken veroordeeld.

Foto: David Herman
Het afgelopen jaar zijn al drie dode hamsters aangetroffen in de regio. Tijdens een telling op 14 augustus in Widooie, een deelgemeente van Tongeren, vonden vrijwilligers van Natuurpunt nog slechts 5 bijkomende burchten. Komende zaterdag (18 augustus) plant Natuurpunt een nieuwe zoektocht naar hamsterburchten.
Ook rond Bertem en Riemst zouden nog wilde hamsters leven, maar die waarnemingen zijn de laatste drie jaar nog niet bevestigd. Onderzoekers van Alterra/Universiteit van Nijmegen (NL) kwamen in 2010 tot de conclusie dat er nog maar 25 dieren in de streek van Tongeren zouden leven. Het overleven van de wilde hamster in Vlaanderen hangt aan een zijden draadje, zoveel is duidelijk.

Hamsters bouwen ondergrondse burchten in graanvelden. Tijdens de oogst lopen ze het gevaar om vermorzeld te worden door pikdorsers. Dat overkwam ook de hamster die nu werd gevonden. Zulke ongelukken kunnen worden verminderd door stroken graan niet te oogsten en door na de oogst minder diep te ploegen. Het voorzien van zogenaamde ‘opvangstroken’ die niet worden omgeploegd, zorgt voor een toevluchtsoord voor de hamsters na de oogst. Dat biedt de hamsters bescherming tegen roofdieren en laat hen toe om een wintervoorraad aan te leggen.

Om landbouwers te stimuleren om deze beschermingsmaatregelen te nemen heeft de Vlaamse overheid beheerovereenkomsten opgesteld van 2400 euro per hectare. Probleem is dat die beheerovereenkomsten nog veel te weinig worden afgesloten, alhoewel er duidelijk interesse is bij de betrokken landbouwers. Nochtans toont de ervaring bij akkervogels aan dat zulke beheerovereenkomsten wel resultaat opleveren.

Natuurpunt vraagt Minister van Natuur Joke Schauvliege dan ook om op korte termijn de inspanningen voor de hamster op te drijven:

- De bestaande beheerovereenkomsten moeten op grote schaal worden toegepast. Daartoe is een betere doorstroom van informatie naar de landbouwers cruciaal
- De resultaten van de beheerovereenkomsten moet worden opgevolgd, geëvalueerd en waar nodig worden bijgestuurd.


Hamster (Foto: Hugo Willocx)Aanvullend vraagt Natuurpunt een strategie op lange termijn. Die moet een duidelijke visie omvatten voor de verbetering van het leefgebied en de ecologische verbindingen tussen leefgebieden zowel in binnen- als buitenland. Er moet ook een samenwerking opgezet worden met Nederland en Wallonië. Dit kan onder de vorm van een Europees gesubsidieerd project. Met het wachten op de goedkeuring hiervan kan echter kostbare tijd verloren gaan.

Indien geen maatregelen worden getroffen, dan verzaakt Vlaanderen aan de door Europa opgelegde inspanningen die de overleving van deze beschermde habitatrichtlijnsoort moeten verzekeren. Natuurpunt zal de evoluties in dit dossier dan ook van heel nabij opvolgen en indien noodzakelijk verdere stappen zetten.

Tekst: Joris Gansemans (diensthoofd Communicatie, Natuurpunt)

Foto's: David Herman & Hugo Willockx