zwarte amaniet

De 'onverwachte' amaniet duikt weer op in Vlaanderen

23-AUG-2012 - Eind oktober 2008 werd in het privaat kasteeldomein Drietoren te Londerzeel de Zwarte amaniet gevonden, een primeur voor België. In een tuin, die in vogelvlucht 625 m van deze eerste vindplaats ligt, gebeurde op 18 augustus de tweede Belgische vondst van deze mysterieuze zwam.

Bericht uitgegeven door Natuurbericht [land] op [publicatiedatum]


Eind oktober 2008 werd in het privaat kasteeldomein Drietoren te Londerzeel de Zwarte amaniet gevonden, een primeur voor België. In een tuin, die in vogelvlucht 625 m van deze eerste vindplaats ligt, gebeurde op 18 augustus de tweede Belgische vondst van deze mysterieuze zwam.

Vier jaar geleden kreeg de ontdekking van de Zwarte amaniet (Amanita inopinata) veel persaandacht. Het ging dan ook om een spectaculaire vondst! Er worden regelmatig nieuwe paddenstoelen waargenomen in België, maar het gaat meestal om (zeer) kleine en lastig herkenbare soorten waar voordien nog niemand naar zocht. Het vinden van een nieuwe amaniet (familie van de vliegenzwam), met een hoed van ca. 10 cm doorsnee, is dan ook vrij uitzonderlijk.

De bewuste Zwarte amaniet uit een Londerzeelse tuin (Foto: Eric Daelemans)
De Zwarte amaniet is veruit de lelijkste uit de familie. Hij is te herkennen aan zijn donkere, wollig geschubde hoed, witte plaatjes die bij ouderdom verkleuren, hangende, gestreepte ring en naar onderen toe puntig uitlopende steel.
Al eerder vormde deze zwam een mysterie voor de wetenschappers. In Engeland dook deze toen totaal ongekende amaniet in 1987 nogal plots op: het terrein waar hij verscheen behoorde tot één van de best onderzochte terreinen. Daarom werd hij Amanita inopinata gedoopt, wat “onverwachte amaniet” betekent. Na de publicatie van deze soort ontdekte men dat deze in feite eerder in Nieuw-Zeeland werd gevonden, maar daar als onbekende in het herbarium verdween. In Nederland verwelkomden ze deze onverwachte in 2000 en in Frankrijk gebeurde een eerste vondst in 2004.


Over de leefwijze en giftigheid van deze zwam is nog niet veel geweten. Het is ondertussen wel al duidelijk dat deze amaniet, in tegenstelling tot de andere soorten uit dit geslacht, geen boombegeleider (symbiont) is. Dit kunnen we afleiden uit het feit dat hij steeds in de nabijheid van bomen groeit die er niet voor bekend staan om samen met paddenstoelen te leven.

De wollig geschubde hoed is typisch voor de Zwarte amaniet (Foto: Eric Daelemans)
Op het kasteeldomein Drietoren stond de Zwarte amaniet bij Moerascipres, Japanse sierkers en Taxus. In 2009 werd het domein weer bezocht, maar de amaniet werd niet teruggevonden. Na die eerste vondst bleef het dus stil… tot paddenstoelkenner Eric Daelemans het voorbije weekend de soort in zijn tuin in Londerzeel vond. Daar groeide de Zwarte amaniet onder een trampoline, een beschaduwde plaats waar nauwelijks gras groeit en niet gemaaid wordt. Mogelijk zijn er nog tuinen en parken in de buurt van Londerzeel waar deze soort voorkomt. Maar ’t moet lukken dat er iemand met interesse voor paddenstoelen dit lelijke eendje opmerkt.

Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie

Foto's: Eric Daelemans, Natuurpunt Londerzeel