Grasbij

Natuurpunt vraagt volledige ban nieuwe generatie pesticiden

5-FEB-2013 - Europees Commissaris voor Gezondheid Tonio Borg lanceerde vorige week het voorstel om gedurende twee jaar het gebruik van de nieuwe generatie pesticiden neonicotenoïden te verbieden voor de teelten die het meest bezocht worden door bijen (maïs, koolzaad, zonnebloemen en katoen). Daarmee geeft hij gedeeltelijk gehoor aan de aanbevelingen van het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA), dat stelt dat de risico’s van deze systemische pesticiden te hoog  zijn voor de bijenpopulatie. Dit voorstel is een stap in de goede richting, maar gaat niet ver genoeg. Natuurpunt vraagt om het voorzorgsprincipe toe te passen en een volledige ban van deze pesticiden af te kondigen.

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Beleid [land] op [publicatiedatum]

Europees Commissaris voor Gezondheid Tonio Borg lanceerde vorige week het voorstel om gedurende twee jaar het gebruik van de nieuwe generatie pesticiden, neonicotenoïden, te verbieden voor de teelten die het meest bezocht worden door bijen (maïs, koolzaad, zonnebloemen en katoen). Daarmee geeft hij gedeeltelijk gehoor aan de aanbevelingen van het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA), dat stelt dat de risico’s van deze systemische pesticiden te hoog zijn voor de bijenpopulatie. Dit voorstel is een stap in de goede richting, maar gaat niet ver genoeg. Natuurpunt vraagt om het voorzorgsprincipe toe te passen en een volledige ban van deze pesticiden af te kondigen.

Bijen verdwijnen massaal, één op vier bijen haalt het einde van de winter niet. Uit de studie van het EFSA blijkt dat het gebruik van neonicotenoïden één van de voornaamste oorzaken is voor die bijensterfte. Door de herhaaldelijke opname van zeer kleine hoeveelheden van deze gevaarlijke stoffen, verzwakken de bijen. Ze raken gedesoriënteerd en vinden de weg naar hun kolonie niet terug.  Daarbovenop wordt hun voortbestaan bedreigd door een tekort aan bloemen in het landschap waardoor ze onvoldoende stuifmeel en nectar vinden en hebben de kolonies te lijden onder de varroamijt. Imkerkasten blijven leeg en bloemen worden niet bevrucht. Dit zou wel eens verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de voedselproductie: vier op vijf planten is afhankelijk van natuurlijke bestuiving door insecten. Zonder bijen zou ons menu er heel wat minder gevarieerd uitzien. 

Grasbij, één van de 300 wilde bijen in Vlaanderen (Foto: Leo Janssen)

In België komen er, naast de bekende honingbij, ook meer dan 300 solitaire bijen- en hommelsoorten voor. Er bestaan geen data over de gevolgen van neonicotenoïden voor die solitaire bijen en hommels, maar Natuurpunt vermoedt dat ze nog kwetsbaarder zijn. Daarbovenop brengt de dood van een solitair vrouwtje haar hele nest in gevaar.

In België worden deze nieuwe generatie pesticiden gebruikt op 100.000 ha landbouwgrond (vooral voor de teelten bieten en wintergerst). Een ban op de meest aantrekkelijke teelten voor bijen is een goed begin, maar is onvoldoende om de bijensterfte te stoppen. Hommels en solitaire bijen kunnen blootgesteld worden aan deze pesticiden door het gebruik van bodem- en plantmateriaal voor hun nest. De enige manier om dit te vermijden is een volledig verbod opleggen.  

Foto: Leo JanssenHet voorstel van Commissaris Borg moet nog goedgekeurd worden. Bovendien kan het ten vroegste in juni van kracht gaan. Dan is het zaaiseizoen al achter de rug. We verliezen dus hoe dan ook één jaar tijd. Natuurpunt vraagt België om werk te maken van een volledige ban van deze pesticiden.  

Tekst: Annelore Nys, Natuurpunt Beleid
Foto's: Leo Janssen