Dolle driedaagse: golf van 2,5 miljoen vogels over België
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
De dolle driedaagse. Zo zullen 18, 19 en 20 oktober 2012 de annalen van de trektelgeschiedenis ingaan. Ongezien, verbijsterend, overweldigend. Zelden trokken zoveel vogels op zo’n korte periode over Vlaanderen. Op het eind van deze denderende dagen stond de teller op 2.453.854 vogels. Nooit vertoond!
Van donderdag tot zaterdag werden de tellers overspoeld door ongekende aantallen vogels. Vogelkijkers kwamen ogen en oren te kort om alles te registreren. Zelfs ervaren vogeltellers hadden iets dergelijks nog nooit meegemaakt. Enkele cijfers: in drie dagen tijd werden 840.000 Vinken, 561.705 Houtduiven en 144.655 Koperwieken en Zanglijsters geteld. Donderdag sneuvelde het Belgische vinkenrecord: op de trektelpost van de Maatheide (Lommel) werden toen 56.548 Vinken geklikt. Vrijdag ging op heel wat plaatsen het telpostrecord van Veldleeuwerik eraan. Topper was opnieuw de Maatheide met 16.169 stuks (alweer een Belgisch record), alle met bestemming Frankrijk of het Iberisch schiereiland. Net geen Belgische records: de 10.851 Koperwieken die op 20 oktober over de Opstalvallei in Berendrecht trokken en de 28.538 Spreeuwen die de hemel zwart kleurden boven de Oesterputbrug in Assenede. Wel goed voor een eerste plaats in de geschiedenis van het Belgische trektellen: 1.503 Pimpelmezen en 1.731 Koolmezen op 19 oktober, over de telpost van de Opstalvallei. De grootste koolmezeninvasie ooit gaat dus ook aan de trektellers niet onopgemerkt voorbij.
Tussen al dat lijster-, vinken- en mezengeweld, zaten er die drie dagen ook heel wat krenten in de pap: 268 Grote Zilverreigers, 339 Rode Wouwen, 73 Blauwe Kiekendieven, 46 Smellekens, 11 Velduilen, 4.295 Boomleeuweriken, 137 Beflijsters, 67 Europese Kanaries, 921 Appelvinken...
In de marge van dit alles zouden we bijna vergeten dat Natuurpunt op 21 oktober voor het zestiende jaar op rij een simultaantelling organiseerde. Verspreid over Vlaanderen werden 46 telposten bemand. Hardnekkige mist en lage wolken strooiden echter roet in het eten en het westen van het land kreeg er zelfs nog een portie motregen bovenop. Turen in een grijze soep, af en toe een glimp of roepje: meer zat er niet in. Terwijl veel tellers rond de middag afdropen, klaarde het in Limburg op en kwam er toch nog enige beweging. Vooral Houtduiven (130.968 ex.) en Spreeuwen (62.496 ex.) vlogen nog in redelijke aantallen. Op heel wat plaatsen werden Velduilen gesignaleerd en ook Rode Wouwen brachten hier en daar nog wat kleur in de telling. Voor sommige vogels met eindbestemming Afrika was het vijf voor twaalf: 28 late Boerenzwaluwen repten zich alsnog naar het zuiden en een Visarend passeerde langs Averbode Bos en Heide. In totaal leverde deze simultaantelling uiteindelijk zo toch nog 270.193 vogels op in België.
Toch nog even het hoofd koel houden. Moeten we bij dit alles vrolijk worden? Mag best, want zo’n overweldigende trek blijft een van de meest spectaculaire natuurfenomenen op aarde. Geven deze giga-aantallen aan dat het plots heel goed zou gaan met een aantal soorten in België? Niet echt ... Een concreet voorbeeld: op drie dagen tijd passeerden over ons land 362.533 Veldleeuweriken. Voor Vlaanderen wordt de totale broedpopulatie echter maar geraamd op 9.000 à 11.000 (cijfer uit 2000 -2002), voor Wallonië zijn dat 23.000 broedparen (cijfer uit 2001-2007), samen goed voor maximaal 34.000 paartjes. De vogels die de voorbije week over België trokken zijn uitsluitend vogels die ten noorden en ten oosten van ons land hebben gebroed. In België blijft het immers huilen met de pet op en blijft de Veldleeuwerik één van de stakkers van de akkers. Door de intensivering van de landbouw en de veranderingen in het agrarisch landschap zit de soort als broedvogel bij ons in vrije val en het einde van de crisis lijkt nog niet in zicht.
Nog een ander aandachtspunt: de vele vinkachtigen (Vink, Keep, Europese Kanarie, Appelvink, Geelgors) die momenteel over ons land vliegen, wekken ook de interesse van illegale vogelvangers. Natuurpunt roept dan ook iedereen op om mogelijke gevallen van stroperij meteen te melden op het meldpunt inbreuken van Vogelbescherming Vlaanderen.
Voor wie op de hoogte wil blijven van het trektelgebeuren is er maar één adres: www.trektellen.org
Tekst: Koen Leysen (Natuurpunt Educatie), Dominique Verbelen (Natuurpunt Studie)
Foto's: Leo Janssen, Koen Leysen