Greenpeace vindt nieuw Nederlands zeediertje op Klaverbank

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

Tijdens de Greenpeace campagne voor de bescherming van de Klaverbank van 2 tot en met 10 mei 2015 hebben sportduikers en een medewerker van de vrijwilligersorganisatie Stichting ANEMOON, onderzoek gedaan naar de soortenrijkdom van dit unieke mariene Natura 2000-gebied. Daarbij ontdekten zij een voor de Nederlandse fauna nieuw zeediertje: Gnathia dentata, een 3 tot 4 millimeter groot kreeftachtig schaaldiertje. Deze vondst en waarnemingen van vele andere voor Nederland zeldzame zeedieren bevestigen eens te meer de natuurwaarde van de Klaverbank. Het wordt tijd dat de Nederlandse overheid haast maakt met het vaststellen van de beschermde status voor dit waardevolle en unieke natuurgebied in de Nederlandse Noordzee.

De Klaverbank vormt met zijn ligging, ver op de Noordzee, en de bijzondere samenstelling van de bodem een natuurgebied met een unieke soortenrijkdom. Op de circa 30 tot 40 meter diepe zeebodem van de Klaverbank ligt een grote hoeveel grind die door de terugtrekkende gletsjers aan het einde van de voorlaatste ijstijden is afgezet. Deze stenen, variërend van enkele centimeters tot soms wel meer dan een meter in doorsnee vormen een belangrijk substraat waarop organismen als Dodemansduim, onze enige en beschermde koraalsoort, zich kunnen vasthechten. Deze soort komt hier massaal voor. Maar er zijn nog veel meer zeldzame en voor de Nederlandse fauna, bijzondere zeedieren te vinden. Diverse soorten zijn tot op heden zelfs uitsluitend levend op de Klaverbank aangetroffen.

In de eerste week van mei 2015 deed Greenpeace, met het MY Artic Sunrise en haar bemanning, ondersteund door een team van zeven sportduikers en een bioloog van Stichting ANEMOON, onderzoek naar de natuurwaarden en biodiversiteit van de Klaverbank. In een van de verzamelde monsters werd een schaaldiertje van ongeveer 3 millimeter aangetroffen. Nader onderzoek heeft aangetoond dat het een mannelijk exemplaar van Gnathia dentata betreft. Het is een kreeftachtig schaaldiertje. De wetenschappelijke soortnaam “dentata” (getand) is afgeleid van de opvallend grote kaakachtige structuren op de kop van het diertje. Het diertje heeft nog geen Nederlandse naam. Bij deze dieren worden de vrouwtjes ruim 4 millimeter groot, ongeveer een kwart groter dan de mannetjes.

Hoewel deze kreeftachtige in het verleden een paar keer op het strand is aangetroffen, is dit de eerste keer het dier met zekerheid in situ (autochtoon ter plaatse levend) op de bodem in onze Noordzee is gevonden. Bij al dan niet met drijvende voorwerpen op het strand aangespoelde dieren is niet bekend van hoe ver ze door wind en stroming aangevoerd zijn. In veel gevallen kunnen ze een aanzienlijke afstand aflegt hebben en van ver buiten het Nederlandse Noordzeegebied zijn gekomen.

Gnathia dentata is een schaaldiertje dat oorspronkelijk bekend is van de de Noorse en Britse kust. De soort is nu ook al bekend van de Far Oer eilanden, Galicië, Roscoff op de Franse kust en de omgeving van het Duitse Helgoland.

Naast deze nieuwe soort zijn er tijdens het onderzoek van Greenpeace en Stichting ANEMOON met vijf duiken meer dan 60 andere soorten zeedieren op de Klaverbank aangetroffen. Opnieuw is hiermee aangetoond dat de unieke faunasamenstelling van de Klaverbank meer dan de moeite waard is om deze volledig te beschermen. De Klaverbank heeft weliswaar een Natura-2000 status gekregen, maar er is nog steeds geen consensus omtrent de bescherming. Effectief heeft de overheid geen definitief besluit over de bescherming van de Klaverbank genomen. Alleen een volledig beschermde status maakt het mogelijk beschermende wetgeving ook te kunnen handhaven.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON
Met dank aan Marco Faasse en Godfried van Moorsel voor hulp bij de determinatie van dit zeediertje.