Oranje Pruikzwammen baren opzien

De Pruikzwam is Paddenstoel van het jaar 2016. De wetenschappelijke naam van de Pruikzwam is Hericium erinaceus. De soortnaam 'erinaceus' betekent 'egel' en is een verwijzing naar de lange stekels van de Pruikzwam. Ook de Nederlandse namen Pruikzwam en Apenkop verwijzen hiernaar. De Pruikzwam wordt wereldwijd veel gekweekt en verhandeld. In Nederland en België wordt de Pruikzwam vaak verhandeld onder de Franse naam 'pom pom blanc', daar hij veel lijkt op de pompoms die cheerleaders gebruiken.

De Pruikzwam is een zwakteparasiet op dood loofhout in holtes en spleten van oude, staande loofbomen, vaak meters boven de grond. Ook komen ze wel voor op dode liggende stammen en stronken. Ze veroorzaken witrot van het hout. Er zijn gevallen bekend waarbij de Pruikzwam jarenlang elk jaar op dezelfde boom tevoorschijn kwam, zonder dat enige schade aan de boom kon worden vastgesteld. In ons land komen pruikzwammen hoofdzakelijk voor op oude Beuken of Beukenstammen. De knolvormige Pruikzwam kan wit, creme, geel of lichtoranje zijn. Het eerste gemelde exemplaar van dit jaar was opvallend oranje. Het oranje exemplaar is afkomstig van een Beuk waar vorig jaar nog een normaal wit exemplaar op zat. Vorig jaar werd er op een andere Beuk eveneens een oranje Pruikzwam gevonden die veel weg had van een oranje lampion. Waar deze overdreven oranje kleur door wordt veroorzaakt is niet precies bekend. Vermoed wordt dat het te maken heeft met het warme weer van de laatste tijd, die soms gepaard gingen met hevige regenval.

Netwerk Ecologische Monitoring (NEM)

In Nederland is een lijst samengesteld van 112 soorten paddenstoelen die in aanmerking komen voor monitoring. Ook de Pruikzwam staat op die lijst. Het gaat in Europa niet goed met de Pruikzwam. In 13 landen staat deze markante paddenstoel op de Rode Lijst, ook in Nederland. De Nederlandse Mycologische Vereniging en het NEM hopen dat meer mensen waarnemingen zullen doorgeven van de Pruikzwam. Het gebeurd maar al te vaak dat eetbare paddenstoelen die in aanmerking komen voor monitoring voortijdig worden weggesneden, waaronder de Pruikzwam. Hierdoor worden trends beïnvloed, waardoor geen realistisch beeld kan worden verkregen van hoe het gesteld is met onder andere de Nederlandse Pruikzwammen. Neveneffect is ook dat ze gemist worden tijdens paddenstoeleninventarisaties. Het paddenstoelenmeetnet kan nog veel hulp gebruiken. Ga voor meer informatie naar de website van de NEM. Voor het doorgeven van losse waarnemingen van Pruikzwammen kunt u terecht op de website van de Nederlandse Mycologische Vereniging.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische VerenigingFoto's: Henk Monster; Arie Jacob de Zwart