Glasaal beter in beeld door uitbreiding monitoring langs gehele kust
Stichting RAVONErnstig bedreigd
De Europese aal is internationaal een ernstig bedreigde diersoort. Ieder voorjaar trekken jonge, doorzichtige glasalen vanaf zee onze binnenwateren in, meestal met een piek in april. Sinds 2000 schommelt de intrek in de Noordzeeregio rond de 1,5 procent ten opzichte van de jaren ’60 en ‘70 (pdf: 6,8 MB). Na 2011 is internationaal een lichte stijging gemeten.
Monitoring met vrijwilligers essentieel
Op tientallen locaties langs de Nederlandse kust worden, in verschillende samenwerkingsverbanden, glasalen geteld met behulp van kruisnetten. De monitoring wordt voor een groot deel uitgevoerd door vrijwilligers. Dit gebeurt bij obstakels op de migratieroute, zoals gemalen en sluizen. Hiermee worden de migratieknelpunten voor glasaal en andere soorten, zoals de driedoornige stekelbaars, in beeld gebracht zodat waterbeheerders maatregelen kunnen nemen om de intrekmogelijkheden te verbeteren. Daarnaast laten de gegevens aan de hand van langjarige indexen zien hoe de intrek ervoor staat. Zo bleek uit de metingen dat 2018 de hoogste intrek van glasaal kende sinds het jaar 2000. De verwachtingen voor 2019 waren hooggespannen. De glasaalintrek bleek in 2019 helaas een stuk lager uit te vallen dan in het jaar daarvoor.
De inspanningen van de vrijwilligers hebben ook geleid tot concrete maatregelen. Zo legde Waterschap Scheldestromen eerder dit jaar een nieuwe vispassage aan bij Gemaal de Noord. Daarnaast werd een aantal reeds aangelegde vispassages onderzocht op efficiëntie. De grote bijdrage die de vrijwilligers leveren blijft niet onopgemerkt. Zo ontvingen de vrijwilligers in juni 2019 een internationale onderscheiding.
Kustlijn in 2020 compleet!
Vanaf 2001 wordt er in verschillende samenwerkingsverbanden met vrijwilligers kruisnetmonitoring uitgevoerd langs de Nederlandse kust. In eerste instantie was dat langs de Waddenzeekust in de periodes 2001-2003 en 2012-2015 in het kader van ‘Ruim Baan voor Vissen 1’. Vanaf 2014 wordt ook gemeten in Noord-Holland in het kader van de ‘Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en Ommelanden’. Daarna volgden Zuid-Holland vanaf 2015 en Zeeland vanaf 2017 met het project ‘Samen voor de Aal’. Komend voorjaar is de cirkel rond en wordt weer langs de Waddenzeekust gemeten in het kader van ‘Ruim Baan voor Vissen 2’. Bij elkaar worden in 2020 ongeveer 45 locaties meegenomen, van Cadzand tot Delfzijl. Nog nooit is op zoveel plaatsen langs de Nederlandse kustlijn gemeten. De verwachtingen zijn in ieder geval hoog gespannen: we zijn heel benieuwd hoe de aantallen er in 2020 uit zullen gaan zien en waar de metingen aanleiding gaan geven tot aanpassingen ten behoeve van vismigratie.
Meedoen als vrijwilliger?
Je kunt je voorstellen dat we voldoende vrijwilligers nodig hebben. Lijkt het je leuk om je samen met anderen in te zetten voor het herstel van de aal? Klik dan hier!
Steun van de Postcode Loterij
De uitbreiding van de glasaalmonitoring richting de Waddenzeekust in 2020 is alleen maar mogelijk dankzij een gulle bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Hierdoor kon RAVON samen met de Good Fish Foundation starten met het project ‘Red Onze Paling’. Het doel is om door betere kennis en met passende maatregelen de aalpopulatie er bovenop te helpen. Naast het opschalen van de monitoring, gaat RAVON de komende jaren vanuit dit project fors inzetten op de verdere analyse van de data uit de kruisnetmonitoring om een nog grotere meerwaarde te genereren.
Tekst: Maurice Kooiman, Sanne Ploegaert, Jeroen van Riet, Martijn Schiphouwer en Mark Groen, RAVON
Foto's: Sanne Ploegaert (leadfoto: glasaal met driedoornige stekelbaars); Sabien den Hamer; Mark Groen
Kaart: RAVON
Projectpartners: Hoogheemraadschap van Rijnland, Sportvisserij MidWest Nederland, Sportvisserij Zuidwest Nederland, Rijkswaterstaat West-Nederland Noord, Provincie Noord-Holland, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Waternet/Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, Gemeente Amsterdam, Port of Amsterdam, Hoogheemraadschap van Delfland, Waterschap Hollandse Delta, Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid, Provincie Zuid-Holland, Waterschap Scheldestromen, Rijkswaterstaat Zee en Delta, Provincie Zeeland, World Fish Migration Foundation, Wetterskip Fryslân, Waterschap Noorderzijlvest, Sportvisserij Fryslân, Sportvisserij Groningen Drenthe, Nationale Postcode Loterij, Waddenfonds, Hogeschool van Hall Larenstein.