Zonnebaars: moordenaar of dokter?

De zonnebaars komt al zo’n 130 jaar voor in Nederland en heeft zich met name de laatste vijftien jaar snel verspreid in de natuur. Omdat eigenaren de vissen soms in de natuur loslaten wanneer zij hun tuinvijver of aquarium opruimen, komt de zonnebaars nu wijdverspreid voor, zowel in waterlopen als geïsoleerde wateren.

De zonnebaars heeft volgens de kennisorganisatie RAVON al op verschillende plaatsen in Nederland gezorgd voor het verdwijnen van zeldzame en beschermde amfibiesoorten als kamsalamander, knoflookpad en boomkikker.

Zonnebaars in de handel

Omdat de soort zo’n schade aanricht, is hij sinds 15 augustus 2019 opgenomen in de Europese Unielijst. Deze lijst geeft aan welke soorten je niet (meer) mag verhandelen, importeren, kweken, uitwisselen, vervoeren of houden. Dat zijn allemaal overtredingen op de Wet natuurbescherming.

In de handel wordt al grotendeels rekening gehouden met het verkoopverbod dat vanaf 15 augustus 2020 geldt voor commerciële voorraden. Sommige handelaren, zoals Aquadistri en Intratuin verkopen de soort op eigen initiatief al niet meer sinds 2010 en 2012. Toch zijn er handelaren die tot het eind door zijn gegaan met deze handel. Vanaf 15 augustus 2020 kan de NVWA op deze handel handhaven. Particulieren mochten de soort al sinds 15 augustus 2019 niet meer verkopen.

Handhaving

De NVWA heeft in het voorjaar van 2020 een inventarisatie gedaan van handelaren die nog bezig zijn om de commerciële voorraad aan zonnebaars voor 15 augustus 2020 weg te werken. Een aantal handelaren is preventief op het aanstaande bezits- en handelsverbod gewezen. Na 15 augustus wordt opnieuw gekeken of er nog handel plaatsvindt en zal zo nodig handhavend worden opgetreden.

Zonnebaars in de vijver

Wat te doen als je een zonnebaars in je vijver hebt rondzwemmen? Als je de zonnebaars al had voordat hij op de Unielijst werd geplaatst, mag je hem houden zolang hij nog leeft. Mits hij zich niet kan voortplanten en ontsnapping onmogelijk is.

Wil je van je vijver met zonnebaars af? Verkoop de zonnebaars dan niet. Geef de volgende verzorger mee dat de zonnebaars zich niet mag voortplanten, dat hij niet moet kunnen ontsnappen en dat hij niet verkocht mag worden, want dat zijn overtredingen. En het allerbelangrijkste: zorg ervoor dat er geen enkele zonnebaars in de natuur belandt. Dat geldt natuurlijk ook voor alle andere (water)planten en -dieren waar je vanaf wilt.

Als je echt iets voor de inheemse natuur wilt doen, overweeg dan een vijver zonder vissen. Geïsoleerde wateren zijn van nature bijna altijd zonder vissen. Tuinvijvers zonder vis zijn heel waardevol voor amfibieën, waterkevers, libellen en waterplanten.

Meer informatie en waarnemingen doorgeven

• Geef waarnemingen van zonnebaarzen (of andere exoten) in de natuur door op Telmee.nl of Waarneming.nl.
• Meldingen over zonnebaars in de handel kun je doorgeven aan de NVWA.
• Bekijk deze factsheet of de website van RAVON voor meer informatie over de zonnebaars.

Tekst: NVWA
Foto’s: Jelger Herder; Pixabay
Kaart: Verspreidingsatlas.nl