Plastic waterflesjes in de natuur? Dat is verleden tijd!

Als fanatieke fietser tourde Leon van Diepen regelmatig op zijn racefiets door het Nederlandse landschap. Hij genoot van de natuur, maar één ding stoorde hem mateloos: al die plastic flesjes langs de weg. Waarom zijn die nodig? Leon: “Eén plastic waterflesje kost één euro. Voor datzelfde geld krijg je thuis ongeveer duizend liter water uit de kraan.” Zelf gebruikt Leon dan ook geen plastic flesjes. Hij nam altijd al een herbruikbare waterfles mee. Was zijn fles leeg? Dan vulde hij zijn waterfles bij het eerstvolgende café.  

Het is niet gek dat Leon veel plastic voorbij ziet komen. Volgens de Plastic Soup Foundation produceerden wij in 2019 wereldwijd 368 miljoen ton plastic. In vergelijking met 2 miljoen ton in 1950. Ongeveer 40 procent van het plastic gebruiken wij als verpakkingsmateriaal. Waaronder de plastic flesjes, waar Leon zich aan irriteert. 

Hoe startte jouw strijd tegen plastic afval?

Een aantal jaar geleden werd Leon interim manager bij een waterbedrijf. Dat betekende dat hij bij veel waterbedrijven over de vloer kwam. In die periode ontdekte hij: wat zijn er al veel watertappunten! Tegelijk vroeg hij zich af: waarom weten zo weinig mensen dit? Want als hardloper, wandelaar of racefietser is het super handig als je weet waar je je waterfles kunt vullen, omdat je niet meer dan één waterfles mee kan nemen. Maar een overzicht van alle watertappunten in Nederland was er niet. Leon: “Waterbedrijven, gemeenten en andere organisaties maakten allemaal hun eigen lijstjes. Maar als fietser of hardloper wil je niet tien lijstjes bekijken om te zien waar watertappunten staan op jouw route. Dat wil je op één kaart kunnen bekijken.”

Leon besloot zelf de watertappunten in kaart te brengen. Hij benaderde organisaties en waterbedrijven en zocht ook online. Niet als interim manager bij een waterbedrijf, maar als vrijwilliger in de strijd tegen plastic afval. Dit leidde uiteindelijk in 2018 tot de lancering van de Drinkwaterkaart met 1200 watertappunten. Inmiddels zijn dit er meer dan 2000. “In het begin kostte het mij heel veel tijd", blikt Leon terug. Nu kloppen mensen vaak zelf bij hem aan met nieuwe watertappunten. De afgelopen periode kwamen er veel nieuwe watertappunten bij. Mede dankzij de subsidieregeling Watertappunten van Gezonde School, JOGG en het Voedingscentrum kwamen er bijna 300 watertappunten op schoolpleinen, zodat kinderen makkelijk hun flesje kunnen vullen tijdens de pauze. Ook de NS plaatste het afgelopen jaar 200 nieuwe waterpunten. Mooi als je jouw dorst wilt lessen tijdens het wachten op de trein.  

Met het bezoekersaantal gaat het goed. Leon vertelt trots: “De kaart heeft op warme dagen ongeveer 5000 a 10.000 bezoekers per dag. Is het minder warm? Dan komen er 1000 tot 2000 bezoekers per dag.” Wat Leon nog leuker vindt? “Ik krijg veel enthousiaste reacties van mensen die onderweg zijn voor bijvoorbeeld recreatie of sport. Hardlopers geven aan dat ze geen extra gewicht meenemen. Zij plannen hun routes om de watertappunten heen.” 

De Openbare drinkwaterpunten-kaart op Atlas Leefomgeving

Sinds vorige maand vind je de Drinkwaterkaart onder de naam Openbare drinkwaterpunten op de Atlas Leefomgeving. Op de kaart geven de blauwe puntjes de watertappunten in Nederland aan die 24 uur geopend zijn. De paarse puntjes geven aan welke watertappunten op schoolpleinen beschikbaar zijn. En de rode puntjes geven de watertappunten met een storing aan.

“In mijn woonplaats Amsterdam vind je veel watertappunten", licht Leon toe. “Ook in steden als Den Haag, Rotterdam, Utrecht en steden in de provincie Brabant. In het noorden van Nederland en in Zeeland zie je daarentegen minder watertappunten op de kaart.”

De Atlas Leefomgeving is heel blij met de nieuwe aanwinst. Je kunt op de Atlas de Openbare drinkwaterpunten combineren met de Regionale wandel- en fietsroute-kaart. Of bereid je alvast voor op de hitte van volgend jaar. En combineer de Openbare drinkwaterpunten-kaart met de Verkoelend effect van groen en blauw-kaart. 

Houd je meer van een historische, monumentale route? Combineer de Openbare drinkwaterpunten-kaart dan met de Kastelen-kaart of de Monumentale bomen-kaart. 

Bijzondere initiatieven rond Drinkwaterkaart

De Drinkwaterkaart zorgt niet alleen voor enthousiaste gebruikers. Er ontstaan ook creatieve en bijzondere initiatieven. Kunstenaar en smid Juul Baltussen maakte voor de gemeente St. Antonius acht kunstwerken van watertappunten. De watertappunten vind je in alle dorpen van de gemeente. De gemeente maakte een mooie fietsroute van 47 kilometer langs het groen, de paden en de kunstwerken. Bekijk het filmpje van de gemeente St. Anthonius waarin je een beeld krijgt van de route. 

De Fietsersbond promoot de watertappunten op fietsroutes in de natuur in combinatie met tips tegen hittestress tijdens het fietsen. Niet alleen de Fietsersbond linkt de Drinkwaterkaart aan hittestress. Verschillende GGD’s deelden afgelopen zomer de Drinkwaterkaart om zo mensen te stimuleren voldoende water te blijven drinken. Leon vertelt trots: “Ook RTL kwam een keer bij mij langs. Ik haalde met de Drinkwaterkaart het half 8 journaal. Dat heb ik geweten. Het zorgde voor 50.000 bezoekers op één dag!”

Heb je jouw doel bereikt?

Leon denkt na en zegt: “De mensen weten waar ze de drinkwaterpunten vinden. Dat doel is bereikt. Mijn uiteindelijke wens is om met mijn initiatief ook bij te dragen aan een beter milieu. En dat ik tijdens mijn fietsrondje minder plastic flesjes tegenkom. Of dat lukt? Dat is moeilijk te onderbouwen. Ik verwacht dat het bijdraagt. Samen met de statiegeld op flesjes dat in 2021 inging. Of acties van andere initiatieven zoals Dopper, Plastic Soup Foundation of Join the Pipe. Het mooiste zou zijn als mensen minder plastic flesjes kopen en weggooien, maar water drinken uit hun herbruikbare waterfles. En wij met elkaar die enorme berg aan plastic verpakkingsmateriaal terugdringen.” 

Help mee de watertappunten in kaart te brengen

Mis jij in jouw omgeving een drinkwaterpunt? Vraag dan een nieuw watertappunt bij jouw gemeente aan. Mis je nog een watertappunt op de kaart? Laat het Leon weten via zijn contactpagina.  

Meer informatie

• Gratis water tappen op straat - Drinkwaterkaart
• Zwerfinator Dirk Groot zet zwerfafval op de kaart | Atlas Leefomgeving
• Blog: wat leren mijn kinderen over plastic? | Atlas Leefomgeving
• Zwerfafvalophaalregeling (ZOR): minder plastic soep | Atlas Leefomgeving
• Join The Pipe - Worldwide community of tap water drinkers (join-the-pipe.org)

Tekst: Stéphanie Wesselink, Atlas Leefomgeving
Foto's: Leon van Diepen; Pixabay; gemeente Texel
Kaarten: Atlas Leefomgeving