Bijzondere waarnemingen tijdens de wintertellingen vleermuizen

Tijdens de telronde in januari 2023 waren Henk van Netten, Eva de Hullu, Huub Vlemmix en Jan Mager in een vrij kleine vleermuiskelder in Zuidwest-Drenthe. De kelder ligt goed beschut op een privéterrein en is een geliefde plek voor tachtig tot negentig overwinterende vleermuizen. Tussen alle franjestaarten, baardvleermuizen, watervleermuizen en enkele grootoorvleermuizen werd dit keer een bijzondere ontdekking gedaan. Voor het eerst werd de Bechsteins vleermuis (Myotis bechsteinii) aangetroffen.

Is de Bechsteins een blijvertje?

De Bechsteins vleermuis is een nieuwe soort voor Noord-Nederland. Zonder het dier te verstoren werd duidelijk dat het waarschijnlijk om een vrouwtje gaat, al is het niet honderd procent zeker. Uit de NDFF (de Nationale Databank Flora en Fauna, databank voor natuurmonitoring) blijkt dat dit de zesde plek is in Midden en Noord-Nederland waar een overwinterende Bechsteins vleermuis is aangetroffen, en de meest noordelijke locatie. In Limburg zijn twee kraamkolonies, meerdere zwermplekken en meerdere overwinterende dieren bekend. Het is de vraag waar dit, vermoedelijke, vrouwtje haar kraamkolonie heeft. De dichtstbijzijnde bekende kraamkolonies liggen bij Bad Bentheim in Duitsland. Dat lijkt te ver weg voor deze en andere – al eerder waargenomen – overwinteraars in Overijssel en Gelderland. De toekomst zal uitwijzen of de Bechsteins vleermuis een blijvertje is.

Warrige vacht van de ingekorven vleermuis

Maar dat was niet de enige bijzondere waarneming die werd gedaan tijdens de wintertellingen. Ook op landgoed Rosendael van Stichting het Geldersch Landschap en Kasteelen werden tellers in een ondergrondse gang achter toeristische bezienswaardigheid de schelpengalerij blij verrast. In de gang aan het plafond zag Tjeerd Kooij ineens een dier met een wat warrige vacht en oren die recht naar beneden staken. Het zou toch geen ingekorven vleermuis zijn? Het zou toch geen ingekorven vleermuis zijn? Dat is gek voor Gelderland, want de soort is hier nog nooit gezien. En sinds de jaren 50 ook niet meer in Noord-Nederland. Maar na wat langer kijken bleek het toch echt een ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus) te zijn. Onlangs werd bekend dat er ook een ingekorven vleermuis bij Nijmegen verblijft. Met recht bijzondere waarnemingen voor deze plekken, want de soort is beperkt tot Limburg en de zuidelijke helft van Brabant. Voor landgoed Rosendael worden daarom plannen gemaakt voor meer onderzoek in de zomer en zwermtijd. 

Wintertellingen

Jaarlijks worden er in de winter tellingen door veel vrijwilligers uitgevoerd om vleermuizen in Nederland te volgen en in de gaten te houden hoe het met de populaties gaat. Alle soorten vleermuizen die in Nederland leven houden een winterslaap in bijvoorbeeld mergelgroeven, bunkers, (ijs)kelders en forten, waar geteld wordt. De tellingen vormen de basis voor goede bescherming.

Meer informatie

• Lees over een andere bijzondere waarneming van een Grote Hoefijzerneus (Rhinolophus ferrumequinum) in Zuid Holland.
• Op de site van de Zoogdiervereniging is meer informatie te vinden over de de ingekorven vleermuis en de Bechsteins vleermuis. 

Tekst: Annelies Elsendoorn, Marta Falzon, Henk van Netten, Tjeerd Kooij
Foto’s: Tjeerd Kooij; Eva de Hullu