Rotte vis met een vleugje knoflook
Ringslangen voeden zich voornamelijk met amfibieën (kikkers, padden en salamanders) en zo nu en dan een visje. De ringslang (Natrix helvetica) is voor de mens totaal ongevaarlijk. Bij verstoring vluchten ze vliegensvlug weg. Mocht een roofdier de onfortuinlijke slang toch te pakken hebben, dan bijten de slangen zelden. Maar ze scheiden wel een secreet uit dat voor roofdieren – en mensen! – ontzettend stinkt. Denk hierbij aan rotte vis met een vleugje knoflook. Als dit niet werkt dan houden de dieren zich dood, in de hoop dat dit gedrag in combinatie met een walm van rottingslucht de belager ervan weerhoudt om de slang op te peuzelen.
Onderzoek naar de ringslang in Salland
De ringslang gedijt van oudsher goed in het kleinschalige cultuurlandschap van Overijssel. Rond de tweede helft van de twintigste eeuw trad er echter een afname op door het verdwijnen van landschapselementen zoals poelen en houtwallen en plaatsen om de eieren af te zetten zoals mestvaalten.
In de streek Salland zijn vijf relatief kleine deelpopulaties te onderscheiden. Ze kwetsbaar, omdat ze zijn gescheiden van de meer westelijk gelegen hoofdpopulatie in de kop van Overijssel. De onderlinge afstanden tussen de deelpopulaties in Salland zijn niet erg groot, maar het gebied ertussen is versnipperd, waardoor er geen goede uitwisseling plaats kan vinden.
Er is een gebrek aan terreindelen waar de soort langs kan migreren en foerageren, en er ontbreken robuustere stapstenen waar permanent kleine aantallen dieren kunnen leven die weer als bronpopulatie kunnen dienen. Daarom doen RAVON en Landschap Overijssel in 2023 onderzoek naar zowel de bestaande deelpopulaties als deze tussengelegen gebieden.
Help het onderzoek, geef waarnemingen van ringslangen door
Om te weten te komen hoe het met de ringslang in Salland gaat, is RAVON is op zoek naar waarnemingen. Heb je een ringslang gezien? Dat horen we graag! Waarnemingen uit het verleden zijn ook zeer waardevol. Stuur je waarnemingen (begeleid door een foto, datum en exacte locatie) naar Tariq Stark van Stichting RAVON.
Broeihopen voor de Sallandse ringslang
De ringslang is een echte cultuurvolger, die door heel zijn enorme verspreidingsgebied gebruikmaakt – of zelfs afhankelijk is van – menselijke activiteiten. Uit archeologische opgravingen weten we dat ringslangen al duizenden jaren lang gebruik maken van mesthopen om hun eieren in af te zetten.
Helaas zijn mesthopen uit het landschap verdwenen, en daarmee dus ook de eiafzetplekken voor de ringslang. De aanleg van broeihopen biedt de soort weer goede eiafzetplekken. In Salland kan de ringslang ook een steuntje in de rug gebruiken door middel van de aanleg van broeihopen. Heb je interesse om een broeihoop aan te leggen of een broeihoopwerkgroep op te richten? Meld je aan bij broeihopen.nl! Hoe goed zo’n broeihoop kan werken, zie je op dit filmpje over een broeihoop die in de Achterhoek is aangelegd.
Tekst: Tariq Stark, RAVON & Léon Uittenbogaard, Landschap Overijssel
Afbeeldingen: Jelger Herder (leadfoto: ringslang); Tariq Stark