Strandplevier

Nieuwe broedplekken voor kustvogels in Zeeland

Vogelbescherming Nederland
2-MEI-2023 - Voor het komend broedseizoen zijn in Zeeland met steun van Natuurmonumenten en Vogelbescherming schelpenstrandjes aangelegd. Vogels die het zwaar hebben, zoals de bontbekplevier, strandplevier en scholekster, krijgen hierdoor nieuwe broedplekken. De schelpenstrandjes zijn een eerste concrete maatregel uit het Actieplan Deltanatuur 2050, dat mede op initiatief van Vogelbescherming is opgesteld.

Dit jaar zijn er drie schelpenstrandjes aangelegd in Zeeland, zodat bedreigde vogels als bontbekplevierstrandplevier en scholekster meer kansen krijgen om jongen groot te brengen. Deze vogels maken op zo’n ondergrond een klein nestkuiltje waarin ze hun eieren leggen die dan nauwelijks opvallen. Volgend jaar komen er nog twee schelpenstrandjes bij. In totaal zijn dan vier plekken in de Oosterschelde en één in de Westerschelde verbeterd voor deze vogels die sterk in aantal achteruitgaan.

Als het aan Vogelbescherming ligt blijft het hier niet bij en worden de komende decennia een groot aantal maatregelen uit het Actieplan Deltanatuur 2050 uitgevoerd. De maatregelen uit het plan moeten ervoor zorgen dat de natuurdoelen in de Zuidwestelijke Delta gehaald worden.

Scholeksters

Topgebied voor vogels

De Zuidwestelijke Delta is als nationaal en internationaal topgebied voor vogels van zeer groot belang voor broedvogels, pleisterende en overwinterende vogels. Veel kenmerkende (vogel)soorten van het gebied hebben het helaas zwaar en gaan in aantallen achteruit met als gevolg dat nationale en internationale natuurdoelen niet gehaald worden.

Wil de Zuidwestelijke Delta haar grote betekenis voor deze vogelsoorten behouden, dan moet de huidige situatie sterk verbeteren en in ieder geval niet verder verslechteren. Voor Vogelbescherming reden om samen met andere partijen over te gaan tot actie. Samen met de partners uit de Coalitie Delta Natuurlijk en met medewerking van het ministerie van LNV, de Rijksdienst voor ondernemend Nederland, Rijkswaterstaat, de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant heeft Vogelbescherming de afgelopen tijd gewerkt aan een reeks concrete maatregelen om vogelpopulaties weer gezond te krijgen in de Zuidwestelijke Delta.

De nadruk in het actieplan ligt op voor de delta kenmerkende vogelsoorten, zoals kustbroedvogels, wadvogels en watervogels. De gedachte daarbij is dat als je de leefomgeving voor deze kenmerkende deltasoorten op orde brengt, je daarmee de gehele deltanatuur een positieve impuls geeft.

Bontbekplevier met kuiken

Natuurlijke dynamiek verdwenen

De leefomgeving voor vogels in de Zuidwestelijke Delta is de afgelopen zeventig jaar enorm veranderd. Het gebied was ooit één van de grootste natuurlijke rivierdelta’s in Europa met bijbehorend kustsysteem en dynamiek. Nu is het een geheel ingericht en grotendeels getemd rivieren-kustlandschap. De invloed van zout water is op veel plaatsen afgenomen. Eb en vloed zijn in veel grote wateren niet meer aanwezig, waardoor slikken en schorren grotendeels verdwenen. Maar ook de toenemende recreatie, de visserij en de aanleg van windparken maakt het voor vogels steeds moeilijker om er te overleven.

Maatregelen voor natuurherstel

Om de situatie in de Zuidwestelijke delta te verbeteren en te komen tot gezonde vogelpopulaties, moeten álle maatregelen uit het plan uitgevoerd worden. Belangrijk om snel mee te starten zijn de maatregelen die moeten zorgen voor rust. Dat kan door het handhaven en uitbreiden van rustgebieden voor vogels. Verder is het nodig om gebieden anders in te richten ten faveure van vogels. De aanleg van de schelpenstrandjes is hier een voorbeeld van.

Ook nodig zijn grootschalige aanpassingen in de infrastructuur, zodat zoet- en zoutwaterdynamiek en sedimentatie- en erosieprocessen weer toegelaten worden. Deze aanpassingen in het landschap zijn het hardst nodig voor natuurherstel. Ruimte bieden aan natuurlijke dynamiek is óók van belang om ons aan te passen aan de gevolgen van de klimaatcrisis. Het natuurherstel van de Hedwigepolder is hier een mooi voorbeeld van. Het zijn maatregelen die vragen om een lange adem, zoveel is duidelijk.   

Nest strandplevier onder nestbeschermer

Actieplan Deltanatuur Zuidwestelijke Delta 2050

In Nederland krijg je weinig voor elkaar zonder samen te werken. Vanuit de Coalitie Delta Natuurlijk heeft Vogelbescherming het initiatief genomen tot het opstellen van het Actieplan Deltanatuur Zuidwestelijke Delta 2050. Dit initiatief is uitgewerkt met medewerking van het ministerie van LNV, Rijksdienst voor ondernemend Nederland, Rijkswaterstaat, de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Deelnemers aan de Coalitie Delta Natuurlijk naast Vogelbescherming zijn het Brabants Landschap, Brabantse Milieufederatie, Het Zeeuwse Landschap, Natuurmonumenten, Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland, Staatsbosbeheer, WNF, Zuid-Hollands Landschap en de Zeeuwse Milieufederatie.

Met al deze partijen heeft Vogelbescherming een compleet maatregelenpakket samengesteld om tot gezonde vogelpopulaties te komen. Ook het benodigde onderzoek maakt hier deel van uit. Met dit pakket gaan de deelnemende organisaties de komende jaren inbreng leveren aan onder meer lopende en nieuwe trajecten voor natuurherstel, gebiedsontwikkeling, beheerplannen, aanpassingen in de infrastructuur en bij het ontwikkelen van nieuw beleid om ervoor te zorgen dat de uitvoering daarvan nog beter bijdraagt aan de verbetering van de deltanatuur. Op die manier krijgt het papier handen en voeten en werken alle organisaties aan dezelfde doelen.

Meehelpen strandbroeders te beschermen?

We zoeken vrijwillige vogelwachten die op verschillende stranden broedvogels beschermen door toezicht te houden en voorlichting te geven aan bezoekers. Ook het helpen bij afzettingen en doen van waarnemingen is mogelijk. Kijk hier voor meer informatie en om je aan te melden.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Luc Hoogenstein, Saxifraga (leadfoto: strandplevier); Ruud van Beusekom; Jelle de Jong; Vogelbescherming Nederland