Apus apus. Flock flying. Gierzwaluw

Tel mee: gierzwaluwen boven de tuin

Vogelbescherming Nederland
20-JUN-2023 - Veel mensen kennen de gierzwaluw, soms onbewust. Hun gierende geluid is in ieder geval vast onderdeel van de soundtrack van de zomer. Hoe het met gierzwaluwen gaat in Nederland, is lastig te duiden, want het tellen van deze soort is niet eenvoudig. Dat komt omdat hun nesten vaak lastig te vinden zijn, onder dakpannen of in andere openingen van gebouwen en huizen.

Omdat onbekend vaak ook onbemind maakt, en omdat daardoor bij renovaties gierzwaluwnesten vaak verloren gaan, organiseren wij een telling via Tuintelling.nl om bewoners bewust te maken van de aanwezigheid van de gierzwaluw.

Zomerdrukte gierzwaluwen

Kijk je in de bebouwde kom omhoog tijdens de zomer, dan zie je op mooie dagen bijna zeker ergens een gierzwaluw door het luchtruim scheren. En mooie dagen zijn er momenteel genoeg! In deze periode zijn in Nederlandse dorpen en steden vaak grote groepen gierzwaluwen te bewonderen, voor een korte tijd. Het gaat daarbij om oudervogels en onvolwassen vogels die zelf nog geen partner of nest hebben maar zich al wel doen gelden. Dit gaat meestal gepaard met een hoop ‘gegier’. De jonge vogels zullen na het uitvliegen ons land meteen verlaten, even later gevolgd door hun ouders en de andere gierzwaluwen die uiterlijk begin augustus vertrekken.

Ze zijn aangekomen rond Koningsdag, en na zo'n drie maandend zit het broedseizoen – en daarmee hun aanwezigheid in Nederland – er dan weer op. Daarom wordt de gierzwaluw ook wel honderd-dagen-vogel genoemd, veel langer zijn ze hier namelijk niet. De rest van het jaar brengen ze in zuidelijk Afrika door. Die die brengen ze alleen maar vliegend door.

Gierzwaluwen zie je nu veel in groepen

Gierzwaluwtelweekend 24 en 25 juni

Bijzondere vogels dus, waar we graag meer aandacht voor willen vragen. Vandaar dus deze oproep om mee te doen aan een telling van groepen gierzwaluwen en wel aanstaand weekend, 24 en 25 juni.

Dus, heeft u gierzwaluwen in de buurt? De aanwezigheid van groepen geeft aan dat ze in uw buurt broeden. En hoe groot zijn de verschillende groepen? Dat kan namelijk een indicatie zijn van het aantal broedparen. Daar gaan we dus met uw hulp naar kijken. Uw deelname aan deze telling wordt daarom zeer op prijs gesteld.

Hoe doe je mee?

Het gaat steeds om de grootste groep die u op een bepaald moment tijdens het telweekend waarneemt. Kijk op Tuintelling.nl voor de exacte instructie en het invulformuler.

De belangrijkste resultaten publiceren we na de telling op deze pagina van Tuintelling.nl. Daar vindt u ook meer informatie over het hoe en waarom van de telling. En heeft u meegeteld? Dan ontvangt u via e-mail een seintje wanneer de resultaten klaar staan.

Gierzwaluw

Meer doen voor de gierzwaluw?

Door onder meer isolatie van woningen en veranderde bouwmethoden staat het aantal geschikte verblijfplaatsen voor gierzwaluwen sterk onder druk. Bij renovaties en nieuwbouw is het gemakkelijk om rekening te houden met de gierzwaluw en kunstmatige nestgelegenheid aan te brengen. Het bieden van nestgelegenheid is daardoor de belangrijkste maatregel om gierzwaluwen te helpen. Voorzie bij nieuwbouw of renovatie standaard in nestgelegenheid. Plaats de speciale neststenenof nestkasten in groepjes, bij voorkeur op een hoek of langs de kopse kant van een gebouw op het noorden of oosten. Nóg meer doen? Kijk op de website van Gierzwaluwbescherming Nederland.

Momenteel zijn de eerste jonge gierzwaluwen al uit het ei en worden ze grootgebracht in de nesten. Op Beleef de Lente kunt u dit van dichtbij meemaken. 

Podcast: Op zoek naar de poep

De co-hoofdredacteur van het tijdschrift Vogels, Arjan Berben, ging op een zomeravond op stap met een geoefende Amsterdamse gierzwaluwteller: Gert de Jong. Hij brengt in opdracht van de gemeente Amsterdam nesten van gierzwaluwen in kaart. Die bevinden zich in allerlei gebouwen. De gemeente publiceert ze dan op een digitale kaart. Zo kan iedereen die gaat renoveren, rekening houden met de aanwezigheid van deze soort. De nesten zijn namelijk jaarrond beschermd.

Luister hier naar de podcast 'Op zoek naar de poep'.

Tekst: Gert Ottens, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Keta, Wikimedia Commons (leadfoto: groep gierzwaluwen); Ran Schols; Harvey van Diek