Nieuw onderzoek laat zien wat we niet weten over wilde bijen in Europa

Het blijft lastig om inzicht te krijgen in de ingewikkelde wereld van de Europese wilde bijen, ook al wordt er veel onderzoek naar verricht. In een recent onderzoek is op Europese schaal geanalyseerd en in kaart gebracht welke hiaten er zijn. Zo werd vastgesteld op welke gebieden er kritieke informatie ontbreekt en in welke geografische regio's weinig onderzoek plaatsvindt.

Het onderzoek vond plaats onder leiding van een internationaal team, waaronder onderzoeker Leon Marshall van Naturalis Biodiversity Center. Het team stelde kritieke kennishiaten vast, onder andere een gebrek aan informatie over geografische verspreiding, soortidentiteit, eigenschappen, populatiedynamiek, evolutionaire relaties en interacties tussen soorten. Bovendien kwamen de onderzoekers erachter dat er maar weinig goede foto's bestaan waarop kenmerken voor het determineren van verschillende bijensoorten te zien zijn. 

Niet overal in Europa evenveel hiaten

Op dit moment is er vooral te weinig bekend over populatietrends en interacties. Voor 70 procent van de Europese soorten is het niet mogelijk om betrouwbare trendinformatie op de lange termijn te berekenen, en voor 58 procent van de soorten zijn er geen openbare gegevens beschikbaar over welke planten ze gebruiken voor het verzamelen van nectar en stuifmeel.

Uit geografische analyses bleek dat er met name gegevenshiaten waren in Zuid-Europese landen zoals Spanje, Portugal, Italië en Griekenland. Daar zijn de bijenfauna's relatief bekend, maar worden ze niet zo uitgebreid onderzocht als in meer noordelijk gelegen Europese landen. Ook in landen in Oost-Europa valt er nog veel te ontdekken. Als de fauna in een bepaalde regio minder goed onderzocht is, wordt het moeilijker om te weten hoe groot de overige kennishiaten daar zijn.

Online tool om hiaten in beeld te brengen

"Het gaat niet alleen om het vervullen van onze nieuwsgierigheid, we moeten ook actie ondernemen", vertelt Marshall. "Het identificeren van deze hiaten is slechts een eerste stap bij het bereiken van het langetermijndoel om bijen in Europa beter te begrijpen en te beschermen."

Daarom heeft het onderzoeksteam een online tool ontwikkeld – BeeFall.org – om meer bewustzijn te creëren, en onderzoekers aan te sporen om de hiaten op te vullen. Gebruikers van de tool kunnen met een paar klikken zien voor welke soorten en locaties er gegevens ontbreken, en dit vergelijken met andere landen en regio's.

Het belangrijkste doel van BeeFall is het openbaar beschikbaar stellen van uitgebreide gegevens over de diversiteit, verspreiding en ecologie van wilde bijen. Om de hiaten op te vullen, stellen de auteurs voor om veldonderzoeken in tot nu toe verwaarloosde gebieden prioriteit te geven, oude collecties af te stoffen en te digitaliseren, en onderzoekers en instellingen aan te moedigen om tot nu toe nog niet vrijgegeven gegevens te mobiliseren.

Uiteindelijk onderstreept het onderzoek hoe belangrijk het is om te blijven werken aan een uitgebreide Europese wildebijendatabase, die dient als waardevolle bron voor burgers, wetenschappelijk onderzoek en geïnformeerde beleidsvorming. De tool kan ook worden aangepast aan andere fauna en andere regio's. Door vast te stellen welke kennishiaten er zijn en die aan te pakken, kunnen belanghebbenden gezamenlijk bijdragen aan de bescherming en het behoud van wilde bijenpopulaties in heel Europa.

Meer informatie

• Bekijk de online tool op BeeFall.org.

Tekst: Leon Marshall, Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Nicolas J. Vereecken (leadfoto: Anthophora romandii); Leon Marshall