Aruban whiptail lizard (Cnemidophorus arubensis).

Het sociale leven van renhagedissen

Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA)
13-APR-2024 - Aruba, Bonaire en Curaçao herbergen unieke ecosystemen met verschillende soorten hagedissen die nergens anders ter wereld voorkomen. Daaronder zijn drie endemische soorten: de Arubaanse renhagedis, de Bonairiaanse renhagedis en de (Curaçaose) Blauwe renhagedis. Recent is ontdekt dat deze hagedissen complex sociaal gedrag vertonen.

Recente waarnemingen van deze reptielen hebben licht geworpen op hun complexe sociale gedrag, waaronder hun gebruik van armzwaaien en andere houdingen in interacties met andere hagedissen of zelfs mensen. Ze nemen bijvoorbeeld een houding aan die bedoeld is om potentiële roofdieren af te weren of maken ingewikkelde sociale signalen die worden gebruikt tijdens man-tot-man uitdagingen en paringsrituelen.

De boog van de Curaçaose Renhagedis 

Een opmerkelijke ontdekking was de waarneming van een juveniele Curaçaose renhagedis die een unieke vertoning uitvoerde die nog niet eerder bij deze soorten was gedocumenteerd. Dit gedrag wordt meestal gezien tussen twee mannetjes die zich voorbereiden om elkaar uit te dagen. De mannelijke aanvaller buigt zijn rug en schouders, waarna de ander zijn hoofd op en neer beweegt terwijl hij langzaam naar voren beweegt. Deze fysieke vertoningen suggereren dat hun sociale interacties complexer zijn dan eerder werd gedacht.

(Curaçaose) Blauwe renhagedis (Cnemidorphorus murinus murinus)

Schaduwdans van de Arubaanse Renhagedis

In een opvallende demonstratie van aanpassingsvermogen heeft de Arubaanse renhagedis een uniek gedrag ontwikkeld om niet door roofdieren ontdekt te worden. In plaats van een verstopplek te zoeken, gebruiken deze hagedissen de schaduwen van objecten als een vorm van camouflage. Observaties toonden aan dat deze hagedissen, wanneer ze door mensen werden benaderd, zich terugtrokken in de schaduw van een hek, waardoor ze minder goed te zien waren terwijl ze zich niet fysiek hoefden te verstoppen. Het is waargenomen bij zowel volwassen mannetjes als vrouwtjes. De renhagedissen gebruiken hum omgeving op een innovatieve manier en kunnen zo beter overleven.

Arubaanse renhagedis (Cnemidophorus arubensis).

Implicaties voor natuurbehoud

De bevindingen van deze studies zijn niet alleen van academisch belang, ze hebben belangrijke implicaties voor natuurbehoud in de Nederlandse Cariben. Inzicht in het gedrag en de overlevingsstrategieën van deze endemische soorten is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve instandhoudingsstrategieën. Deze bevindingen benadrukken de complexiteit van het gedrag van dieren en benadrukken het belang van voortgezet onderzoek en natuurbehoud. Naarmate we meer te weten komen over deze soorten, verdiepen we niet alleen ons begrip van de natuurlijke wereld, maar versterken we ook onze inzet voor het behoud van de rijke biodiversiteit van de Nederlands-Caribische eilanden.

DCNA

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ondersteunt (wetenschaps) communicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA's nieuwsplatform BioNews en de pers. Dit artikel bevat de resultaten van verschillende (wetenschappelijke) projecten, maar de projecten zelf zijn geen DCNA-projecten. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel. 

Tekst: Dutch Caribbean Nature Alliance
Foto's: Christian König