sterrenschot

Natuurjournaal 13 maart 2025

Nature Today
13-MRT-2025 - Paddenstoelen op z'n kant en misselijke vogels.

De paddentrek is hier en daar al wat op gang gekomen. Het zal pas echt losbarsten als het regent en de temperatuur in de avond rond de tien graden Celsius ligt. Padden hebben veel natuurlijke vijanden, zoals ooievaars, reigers en bunzings. Maar als zo’n dier een zwanger vrouwtje opeet, gebeurt er iets raars. De pad (of kikker) heeft namelijk al eitjes in haar buik. De gelatineuze laag die rond de eitjes zit, zwelt op in het maagsap van het roofdier. Dat geeft een stevige indigestie en de dieren spugen de boel dan weer snel uit. Je kan vaak nog wat eitjes vinden – de zwarte stippen op de foto – en delen van de eileiders van de pad. Men begreep hier vroeger helemaal niets van, en dus was er iets magisch aan de hand. Men noemde het ‘sterrenschot’ of ‘heksensnot’.

Geotropie is het verschijnsel dat de paddenstoel zich altijd naar de aarde zal richten om de sporen te laten vallen

Voor het gros van de paddenstoelen geldt dat ze de sporen recht naar beneden laten vallen. Ook de tonderzwam, een houtzwam, doet dat. De grote vruchtlichamen groeien daarom zo aan een boom, dat de sporenlaag naar beneden is gericht. Dat vormt een probleem als de boom waar je op groeit omvalt en je verticaal komt te hangen. Maar niet getreurd, je maakt gewoon een nieuwe paddenstoel aan de oude die wel weer goed groeit. Deze vergroeiingen kan je op veel plaatsen vinden, vooral van diverse soorten tonderzwammen op bijvoorbeeld beuk. Het verschijnsel dat de paddenstoel zich altijd naar de aarde zal richten om de sporen te laten vallen, heet geotropie.

Tekst en beeld: Mike Hirschler, IVN