Natuurjournaal 2 augustus 2025

De kleine bosaardbei (Fragaria vesca) is een inheemse wilde aardbeiensoort, die trouwens niet de ‘voorvader’ is van onze bekendere tuinaardbei (Fragaria x ananassa). De wortels van die aardbeien liggen bij twee Fragaria-soorten uit Noord-Amerika en Chili. De handvormige, driedelige blaadjes van de kleine bosaardbei zijn goed te herkennen. De meerjarige planten vermeerderen door klonen: ze vormen bovengrondse uitlopers, of stolonen, die een eindje verderop kunnen wortelen. Ze bloeien in de voorzomer en soms een tweede maal in de herfst. Aardbeien zijn schijnvruchten. Na de bestuiving en bevruchting ontwikkelen de vruchtbeginsels zich tot zwarte pitjes of nootjes, waarin zaden ontwikkelen – de eigenlijke vruchtjes. De bloembodem groeit door, wordt sappig en kleurt uiteindelijk rood. Dat zien wij als de vrucht, maar in de botanie is dat schijn.

Winterkoningen zijn van die vogeltjes waar je meteen vrolijk van wordt als je ze ziet of hoort. Dat opgerichte staartje, een eigenwijs kopje, het verbazingwekkende volume uit zo’n lijfje van twee suikerklontjes zwaar. Winterkoningen zijn nu ongeveer klaar met broeden en het is tijd om weer wat aan te sterken – of op te groeien. Het zijn struikrovertjes, ze scharrelen laag door de ondergroei en struikgewas, op zoek naar rupsen, spinnetjes of kevers. Winterkoningen blijven doorgaans het hele jaar in ons land. Toch is de winter niet hun favoriete seizoen, al doet hun naam anders vermoeden. Die slaat eerder op het feit dat ze in de winter blijven doorzingen om hun territorium te verdedigen. Hun territorium is ook hun voedselplek. Die verliezen aan een soortgenoot, betekent honger en kou lijden. Hoewel het gezang voor ons gewoon aardig klinkt, is het voor hen bittere noodzaak.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Hans Dekker, Saxifraga; Theo Verstrael, Saxifraga