Overwinterende dagpauwoog en roesjes - primair

Wat doet die vlinder in mijn huis?

De Vlinderstichting
4-DEC-2025 - Ieder jaar komen er, aan het begin van de winter, vragen binnen bij De Vlinderstichting van mensen die vlinders in huis hebben. Ze snappen daar niets van, want vlinders zijn echte zomerdieren – je associeert ze met zonnig warm weer en niet met de donkere dagen voor kerst. “Wat moeten we ermee doen?”, is de vraag dan. “We kunnen ze toch niet buiten in de kou zetten?"

Ook het roesje, een nachtvlinder, overwintert wel binnenshuisGeloof het of niet, dat laatste, dus de vlinder koud wegzetten, is wel de beste optie. Dan hebben de vlinders kans te overleven. Dagpauwoog, kleine vos en ook nachtvlinders als het roesje kruipen in de nazomer en herfst op plekken weg waar ze de winter willen doorbrengen. Bij voorkeur zijn dat donkere plekken met een lage temperatuur. Die plekken vinden ze bijvoorbeeld in schuurtjes, in holle bomen of bij u op zolder. Ze gaan in overwintering, wat wil zeggen dat ze hun spijsvertering op een laag pitje zetten, vocht uit hun lichaam verwijderen, antivries aanmaken en helemaal in rust gaan. Dat is de manier waarop ze ook lage temperaturen prima kunnen overleven. Maar hier zit het knelpunt. Die plek op zolder, die in oktober nog koel was, kan in de loop van de winter opwarmen als wij in huis onze verwarming aanzetten. Die warmte verstoort hun winterrust en ze worden weer actief. Dat kost ze enorm veel energie en vaak zullen ze dan de winter niet overleven.

Overwinterende dagpauwoog (links) en kleine vos (rechts) op een zolder

Om een vlinder te verplaatsen kun je de vleugels tussen wijs- en middelvinger houden

Overwinteringsplekken

Het beste dat je kunt doen met zo’n vlinder is hem inderdaad koud wegzetten. Houd de vleugels tussen wijs- en middelvinger, dan heb je hem stevig vast, zonder de vlinder te beschadigen. Zet hem niet gewoon naar buiten, maar bijvoorbeeld in een onverwarmd schuurtje, garage of onder een overkapping. Ook een overwinteringskastje kan hiervoor gebruikt worden. Deze kastjes met smalle sleuven zijn bedoeld als overwinteringsplek voor vlinders. Voor zover we weten, worden ze zelden of nooit gebruikt door vlinders, maar de kastjes kunnen wel prima dienen als opvangplek voor een vlinder die in huis zat. Ze zullen daar weer in winterslaap gaan en ergens op de eerste mooie voorjaarsdag in februari of maart tevoorschijn komen.

Tekst en beeld: Kars Veling, De Vlinderstichting