Bij de meeste vissoorten staat het metabolisme op een laag pitje; zij moeten nog weken wachten op de eerste tekenen van de lente. Voor sommige vissen is het nieuwe jaar echter alweer begonnen. Vismigratie komt weer op gang en onder het wateroppervlak wordt er flink gevreeën voor het nieuwe nageslacht. Voor sommige vissoorten is deze koude periode namelijk precies het moment dat het moet gebeuren.
Paaiende kwabaal
De Vinkeveense plassen en de waterlichamen boven Zwolle zijn een van de weinige plekken in Nederland waar je rond deze tijd paaiende kwabalen kunt vinden en ze zelfs kunt horen. Voor de zeldzame kwabaal is deze koude donkere periode van het jaar het ideale moment om op zoek te gaan naar partners om te paaien. Juist dit koude water van rond de vier graden is belangrijk voor een succesvolle voortplanting. In ondiep gelegen oevers en zijstromen met lage stroomsnelheden zijn de kwabaalvrouwtjes nu te vinden; midden in de nacht omgeven door tientallen mannetjes. Dit schouwspel onder water horen is het een bijzonder spektakel. De kwabalen trommelen namelijk naar elkaar met hun zwemblaas. Luister hier naar een fragment van dit bijzondere fenomeen dat we een paar weken geleden hebben opgenomen.
[Luister hier naar de kwabaal; zet je volume en bas hoog (Bron: Stichting RAVON)
Houting
De houting is er helemaal vroeg bij. De paaitijd voor de houtingen is namelijk alweer voorbij. Deze winterpaaier begint al in oktober met de migratie waarbij een deel van de houtingen vanuit de kustgebieden stroomopwaarts de rivieren op zwemmen. De paaitijd duurt tot in december. Nu liggen de eieren verscholen in het diepe water van onze rivieren; het duurt nog tot maart en april voordat de eieren weer uitkomen. Lees hier meer over de houting.
Migrerende glasaal en driedoornige stekelbaars
Aan de kust zijn nu jonge palingen (glasaal) en een deel van de driedoornige stekelbaarzen te vinden, terwijl zij ons land binnen zwemmen. De eerste glasalen verschijnen aan onze kust nadat ze 6000 kilometer hebben afgelegd vanaf de Sargassozee aan de oostkust van de Verenigde Staten. Met relatief hoge aantallen tegelijk trekken glasalen onze wateren binnen in de hoop op te groeien tot volwassen palingen (de schieraal), om vervolgens dezelfde reis in omgekeerde richting te maken tot voor de kust van de Verenigde Staten. Een deel van de driedoornige stekelbaarzen laat nu de zee ook achter zich. Driedoornige stekelbaarzen hebben een relatief korte migratieroute vanaf de Noordzee, maar komen net als de glasaal onderweg veel obstakels tegen. Vele vismigratieknelpunten (gemalen, sluizen, en dergelijke) belemmeren de migratie van zowel de glasaal als de driedoornige stekelbaars om de zoete wateren te bereiken. Gelukkig zijn we ons hier steeds meer van bewust en verdwijnen deze vismigratieknelpunten gestaag. Lees meer over de paling of de driedoornige stekelbaars.
Nature Today Go voor alle vissen in heel Nederland
De natuurinformatie over de hierboven genoemde vissen, en alle andere soorten die in Nederland voorkomen, willen we met Nature Today Go voor iedereen beschikbaar stellen. Je kunt dan elke dag ontdekken wat er bij jou onder water gebeurt. Is de driedoornige stekelbaars bijvoorbeeld alweer in het binnenland te vinden, of is de kwabaal misschien ook wel bij jou in de buurt te horen? Doneer nu aan Nature Today Go en stem mee, zodat jij als eerste de vissen en alle andere natuur om je heen kan ontdekken. Ga naar de Crowdfundingpagina Nature Today Go en doe mee.
Tekst: Hidde Hofhuis, Wageningen University; Mark Groen, Stichting RAVON
Foto's: Blikonderwater (leadfoto); Jelger Herder; Uwe Kils