Opgeblazen kikkers
Stichting RAVONBericht uitgegeven door Stichting RAVON op woensdag 19 januari 2011
Het is een trieste en gruwelijke aanblik als je vele dode opgeblazen bruine kikkers drijvend in de tuinvijver aantreft. Het overkomt veel mensen op dit moment, nu de tuinvijvers weer ijsvrij zijn. Dat niet de vrieskou maar zuurstoftekort vaak de doodsoorzaak is, weten nog steeds veel mensen niet. En dat deze sterfte te voorkomen is door een aantal eenvoudige maatregelen te treffen zal veel mensen hopelijk tot actie aansporen. Zeker als ons land deze winter nog een tweede strenge vorstperiode zal meemaken.
De helpdesk van RAVON ontvangt momenteel uit heel Nederland veel foto’s van dode opgeblazen kikkers die bewoners aantreffen in hun tuinvijvers nu deze weer ijsvrij zijn. Het gaat meestal om bruine kikkers die op de bodem van hun tuinvijver overwinteren. Uit de gestelde vragen blijkt duidelijk dat de eigenaars van tuinvijvers vaak geen idee hebben wat de doodsoorzaak van de kikkers is. In onze Natuurberichten “Bruine kikkers slachtoffers van vrieskou?” van zaterdag 21 februari 2009 en “Help vissen de winter door“ van 21 december 2010, kunt u lezen wat er gebeurt als tuinvijvers volledig dichtvriezen en wat de gevolgen hiervan zijn voor amfibieën en vissen. In dit Natuurbericht geven wij u een aantal eenvoudige tips om te voorkomen dat de in uw vijver overwinterende amfibieën en vissen sterven door zuurstoftekort.
Zorg ervoor dat uw vijver goed schoon blijft en er niet teveel plantenresten en bladeren op de bodem liggen rotten. De afbraak van deze laag kost ook in de winter onder het ijs veel zuurstof. Daarnaast komen er bij het rottingsproces veel gassen vrij. Mocht u afgelopen herfst vergeten zijn uw vijver te schonen, doe het dan voorzichtig nu tijdens deze vorstvrije periode. Eventuele overwinterende kikkers die u daarbij aantreft zoeken wel een ander overwinteringplekje in de vijver.
Er zijn ook verschillende manieren om te voorkomen dat uw tuinvijver helemaal dichtvriest. Een goede methode is een bos afgesneden riet of bamboe rechtop in het water te zetten. In de stengels zit namelijk lucht. Doordat het water in contact blijft met de lucht, blijft het zuurstofgehalte onder het ijs op peil en voorkomt u dat in het water overwinterende amfibieën stikken. Bij tuincentra zijn ook producten te koop die voorkomen dat de vijver helemaal dichtvriest: de zogenaamde ijsvrijhouders. Mocht u bij een volgende vorstperiode te laat zijn met de uitvoering van deze maatregelen en de vijver dichtgevroren aantreffen, maak dan zo snel mogelijk met een handboor voorzichtig gaten in het vijverijs en zorg ervoor dat deze gaten open blijven. Hak niet met grof geweld een gat in het ijs van uw vijver: de drukgolven die daardoor onder het ijs ontstaan zijn zeer schadelijk en soms zelfs dodelijk voor overwinterende vissen en amfibieën.
Met deze praktische en eenvoudige tips hopen wij de Nederlandse amfibieën te helpen overleven in uw tuinvijver. Kijk voor meer tuin(vijver)tips op Ravon.nl/tuintips!
Tekst: Kris Joosten, RAVON
Foto: Judith Bouma; Jelger Herder, Digital Nature