Een orkest van viooltjes

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Op verschillende plaatsen in de Graafschap (Gelderland) zijn wilde soorten viooltjes te zien: het maarts viooltje, het bleeksporig bosviooltje en het moerasviooltje. Samen vormen zij een kleurrijk bloemenorkest. Daarnaast worden sommige soorten door de mens gebruikt als bestanddeel voor parfum of ingrediënt voor de sla; anderen vormen een voedselbron voor insecten. 

Bij kasteel Hackfort is het maarts viooltje te zien en te ruiken. Dit viooltje heeft zo'n lekkere geur dat uit de bloemen viooltjesolie gemaakt wordt, die gebruikt kan worden in parfums. Ook worden de bloemblaadjes wel gebruikt in salades. Soms gaan de bloemen niet open en kunnen ze niet door insecten bestoven worden. Toch worden ook in deze bloemen zaadjes gevormd. Dit worden cleistogame bloemen genoemd.

Bleeksporig bosviooltje
Het bosviooltje of bleeksporig bosviooltje is een telg uit de viooltjesfamilie die in loofbossen voorkomt. U vindt dit frêle bloempje nabij en op het landgoed Enzerinck.

Moerasviooltje
Op landgoed Velhorst bloeit het moerasviooltje. Dit is een vaste plant waarvan de bloempjes niet geuren. Moerasviooltjes bloeien vroeg in de lente. Zoals de naam zegt komen ze in moerassen voor, maar ook langs natte bospaden op kalkarme grond. Ze hebben worteluitlopers aan de oppervlakte, waarmee de planten zich kunnen verspreiden.

Brood voor mieren
De zaadjes van het moerasviooltje hebben een mierenbroodje. Een mierenbroodje is een aanhangsel aan zaden of vruchten van sommige plantensoorten, dat als voedsel kan dienen voor mieren. Hierdoor wordt het zaadje door de mieren verspreid.
Er zijn ongeveer 15 mierensoorten die mierenbroodjes als voedsel gebruiken. De mieren nemen het zaad mee naar hun nest. Tijdens deze tocht kan het mierenbroodje al van het zaad afbreken, en anders wordt in het nest het mierenbroodje van het zaad afgebeten en het zaad weer naar buiten gebracht. Het oliehoudende en koolhydraatrijke mierenbroodje wordt door de mierenlarven opgegeten.

Het moerasviooltje dient ten slotte als voedselplant voor de zilveren maan, een heel zeldzame vlinder.

Bron: Natuurmonumenten
Foto: Paul Busselen, K.U. Leuven Campus Kortrijk