Nieuw veenmos voor Vlaanderen
Bericht uitgegeven door de Vlaamse Werkgroep voor Bryologie en Lichenologie [land] op [publicatiedatum]
De Vlaamse Werkgroep voor Bryologie en Lichenologie doet regelmatig uitstappen naar natuurgebieden om er de mossen- en korstmossendiversiteit in kaart te brengen. Tijdens zo’n excursie deden ze recent een wel heel bijzondere vondst. In het natuurgebied Landschap De Liereman werd een veenmos ontdekt dat nooit eerder in Vlaanderen was aangetroffen. Deze nieuwe soort voor Vlaanderen draagt de bijzondere naam Uitgebeten veenmos.
Veenmossen zijn een ecologisch zeer bijzondere mossengroep. Het zijn de enige mossen die een zodanig grote invloed uitoefenen op hun omgeving dat ze zelfs landschappen kunnen vormen. Dit komt doordat ze een enorm waterbufferend vermogen hebben en tegelijk hun omgeving verzuren. Afgestorven veenmossen kunnen zich doorheen de eeuwen opstapelen tot metersdikke pakketten. In ons land komen slechts een dertigtal soorten veenmos voor, en bijna uitsluitend nog in beschermde natuurgebieden. Enkele soorten zijn daar algemeen, maar de meeste zijn zeer zeldzaam en soms zelfs van slechts één of enkele vindplaatsen gekend. Het door Natuurpunt beheerde gebied Landschap de Liereman in Oud-Turnhout en Arendonk kende met een tiental soorten veenmossen reeds een hoge veenmos-diversiteit. Nu kan er nog een soort aan die lijst worden toegevoegd. En meteen ook aan de lijst voor Vlaanderen. Het gaat hier om het Uitgebeten veenmos (Sphagnum riparium) .
Dit veenmos werd voor zover bekend nooit eerder in Vlaanderen gevonden. In Wallonië is deze soort uiterst zeldzaam, en in Nederland, waar toch heel wat meer heide en veen voorkomt dan in Vlaanderen, staat deze soort op de Rode Lijst als “bedreigd”. Ons land ligt aan de zuidwestgrens van het Europese verspreidingsgebied van deze soort. In Centraal-Europa is het hoofdzakelijk een gebergtesoort, die graag op kwelrijke hellingen groeit. In het laagland wordt dit veenmos soms in berkenbroekbossen gevonden. Dit was ook het geval in het Landschap De Liereman.
Het herkennen van de verschillende soorten veenmos is niet eenvoudig en wordt vaak aanzien als specialistenwerk. Het is dan ook dankzij de expertise van de Vlaamse Werkgroep voor Bryologie en Lichenologie (VWBL) dat deze bijzondere soort herkend werd. De VWBL en Natuurpunt ondertekenen zaterdag 24 maart een samenwerkingsovereenkomst om de expertise van de werkgroep meer in te zetten in natuurgebieden van Natuurpunt, en om meer mensen te betrekken rond de studie van mossen en korstmossen.
Tekst: Dirk De Beer, VWBL
Foto: Michael Lüth, Bildatlas der Moose Deutschlands