Genetische blauwdruk van wild zwijn in Limburg en Noord-Brabant
Bericht uitgegeven door Alterra Wageningen UR [land] op [publicatiedatum]
Wilde zwijnen nemen in Noordwest-Europa in aantal en verspreidingsgebied toe. Ook in Limburg komen inmiddels buiten “het officiële leefgebied” De Meinweg wilde zwijnen voor, en zijn de aantallen toegenomen. In Noord-Brabant worden steeds frequenter wilde zwijnen gesignaleerd.
In opdracht van de provincies Limburg en Noord-Brabant voerde Alterra een genetisch onderzoek uit naar de populatiestructuur en herkomst van de wilde zwijnen in Limburg en Noord-Brabant. Daarbij werd samengewerkt met collega’s van het Instituut voor Natuur- en bosonderzoek (INBO) in Vlaanderen en werden tevens DNA- monsters verworven uit Wallonië en Duitsland. Voor dit onderzoek zijn ruim 700 DNA-monsters geanalyseerd.
Moleculaire technieken zijn in staat om verwantschappen tussen populaties en individuen inzichtelijk te maken. Als één of enkele individuen vanuit een bestaande (bron)populatie wegtrekken naar nieuwe gebieden dan vormt de genetische variatie in het nieuwe gebied in eerste instantie een steekproef van de aanwezige variatie in de bronpopulatie. Met behulp van moleculaire technieken is het mogelijk om de meest waarschijnlijke herkomst van nieuwe populaties inzichtelijk te maken. In het onderzoek naar de zwijnen in Limburg en Noord-Brabant kon in de meeste gevallen conform verwachting de meest nabije bestaande populatie als bronpopulatie worden aangewezen. Er lijkt sprake te zijn van een stapsgewijze kolonisatie van nieuwe gebieden. In enkele gevallen bleek dit niet op te gaan en werden er genetische varianten aangetroffen die niet in nabijgelegen populaties voorkomen. In die gevallen is de kans groot dat de zwijnen ontsnapte of illegaal losgelaten dieren zijn.
Dit onderzoek laat de meerwaarde van DNA- analyses binnen het ecologisch onderzoek zien, bijvoorbeeld bij het verkrijgen van inzichten in populatiesamenstelling en –dynamica, ouderschapsanalyse, vitaliteit van populaties, de verspreiding en het functioneren van verbindingszones. Met het frequenter opduiken van hoefdieren als edelhert en wild zwijn buiten de bestaande leefgebieden kan met deze technieken worden vastgesteld wat de herkomst van deze ‘zwervers’ is. Vergelijkbaar onderzoek gebeurt al voor de otter vanuit het lopende monitoringsprogramma in Nederland.
Tekst: Hugh Jansman & Arjen de Groot, Alterra Wageningen UR
Foto: Hugh Jansman, Alterra Wageningen UR
Alterra-rapport 2404 “Genetica van wilde zwijnen in Limburg en Noord-Brabant: Verspreiding, herkomst en verwantschap” is vanaf de website www.alterra.nl te downloaden.