Bouwstenen voor herinrichting van grensoverschrijdende Vecht

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

De Duits-Nederlandse rivier de Vecht wordt over de volle lengte weer zoveel mogelijk teruggebracht in een natuurlijke staat. Daarvoor is een integrale aanpak nodig. Herstel van de Vecht vraagt om ingrijpende maatregelen, genomen op de juiste plaats in het stroomgebied, en om een goede samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Alterra wijst de weg met acht ‘bouwstenen’.

Het doel van het Vecht-project is om de rivier hydrologisch en ecologisch beter te laten functioneren, zoals beschreven in de Grensoverschrijdende Vechtvisie, en zo te voldoen aan de eisen vanuit de Europese beleidskaders van Natura-2000 en de Kaderrichtlijn Water. In opdracht van Waterschap Velt en Vecht (vanaf 2014 Vechtstromen) en in nauw overleg met het Niedersächsischen Landesverband für Wasserwirtschaft, Küsten- und Naturschutz, het Vechteverband en het Landkreis Grafschaft Bentheim heeft Alterra onderzocht welke aanpak daarvoor het meest geschikt is. Het hoogwaterprobleem, het dreigende tekort aan water en het verbeteren van de ecologische kwaliteit van de Vecht is een gemeenschappelijk Duits-Nederlands probleem. De voordelen en de lasten aan weerszijden van de grens moeten gelijkmatig verdeeld worden.

“Ons rapport, dat zowel in het Nederlands als in het Duits is gepubliceerd, schetst hoe je met een integrale aanpak met acht bouwstenen de Vecht kunt omvormen tot een half-natuurlijke rivier,” zegt Alterra-onderzoeker Gilbert Maas. “Bij die bouwstenen moet je denken aan zaken als meandering, stuwpasserende geulen, verruiming van het winterbed door dijkteruglegging, meer natuurlijk stuwbeheer, zonering van het vegetatiebeheer, en zorgen voor meer bergingscapaciteit bovenstrooms. De bouwstenen zijn geen maatregelen die rechtstreeks geïmplementeerd kunnen worden, maar ze geven wel de richting aan waarmee het herstel van de Vecht en het Vechtdal vorm kan krijgen.”

Voor het jaar 2050 is een streefbeeld geschetst dat met een rivierafvoermodel is getoetst aan de randvoorwaarde voor hoogwaterveiligheid. Gilbert Maas: “Het streefbeeld laat zien dat je voor een half-natuurlijke rivier soms ook de dijk moet durven te verleggen. De kans bestaat dat een ingericht deelgebied pas voldoet aan dat streefbeeld, en pas optimaal gaat functioneren bij totale herinrichting van de rivier. We hebben goed gekeken hoe de bouwstenen in het riviertraject tussen Emlichheim en Hardenberg in samenhang toegepast kunnen worden. Belangrijk is op te merken dat een goede combinatie van bouwstenen, eventueel met tijdelijke mitigerende maatregelen, ervoor kan zorgen dat de herinrichting van een gebied geen nadelige gevolgen hoeft te hebben voor bestaande functies of wettelijke aansprakelijkheden, zoals landbouw, infrastructuur, reeds vastgestelde overstromingsgebieden of internationale afspraken over waterafvoer.”

De uitvoering van dit project is een nieuwe fase in de Duits-Nederlandse samenwerking, want nu gaan de partners gezamenlijk aan het werk, met acht bouwstenen in de hand en de voeten in de klei. En met het Alterra-rapport als leidraad.

Bron: Alterra Wageningen UR
Foto: Gouwenaar; Marcel Karssies, GFD-licentie