Dwergvleermuizen zoeken alternatief voor geïsoleerde woningen

Bericht uitgegeven door Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt [land] op [publicatiedatum]

We isoleren onze huizen almaar beter. Voor het milieu is dat fantastisch nieuws. Maar er is een keerzijde: de kieren en spleten waarin dwergvleermuizen doorgaans verblijven, verdwijnen in sneltempo. Op die manier dreigen de dieren belangrijke verblijfplaatsen te verliezen. Gelukkig zijn er oplossingen.

"Stoere bouwvakkers gillen bij deze ontdekking", kopt het Nieuwsblad (30/10/2014). De ontdekking van vleermuizen onder dakpannen leverde een leutig filmpje op dat het snel tot virale internethit schopte, maar het bracht ook een spijtig fenomeen aan het licht. Het plaatsen van dakisolatie betekent voor vleermuizen geregeld een vernietiging van hun verblijfplaats - en meestal weten ijverige bouwers niet eens dat er vleermuizen in het dak huizen.

Vleermuizen zijn niet in staat om zelf een verblijfplaats te maken en daarom zijn ze van oudsher afhankelijk van verblijfplaatsen die op natuurlijke wijze ontstaan: grotten, diepe rotsspleten, holtes en spleten in bomen. Die laatste ontstaan door de combinatie van bedrijvige spechten en rottingsprocessen. De komst van de mens heeft het aanbod aan geschikte verblijfplaatsen sterk veranderd: door bomen te kappen als brand- en grondstof is het aanbod van verblijfplaatsen in bomen afgenomen; tegelijkertijd nam het aanbod in gebouwen als alternatieve schuilplekken dan weer sterk toe. Voor vleermuizen is een stenen of houten gebouw ook niet wezenlijk anders dan een enorme rots of boom. Een spouwmuur is als een diepe rotsspleet of boomholte, een warme zolder is als een warme grot, een kelder als een frisse grot.

Nederlandse onderzoekers schatten dat 90 procent van de dwergvleermuizen dreigen te verdwijnen tegen 2020 als gevolg van de verbeterde isolatie van onze huizen. Gaten en spleten worden gedicht, dakspouwen worden netjes afgedekt: dat is goed nieuws voor het milieu en onze ecologische voetafdruk. Maar voor vleermuizen kan het problematisch zijn: ze dreigen hun verblijfplaatsen te verliezen. Die plaatsen zijn altijd zorgvuldig uitgekozen: afhankelijk van het microklimaat kiezen vleermuizen een winter-, paar-, zomer- en kraamverblijf.

Als we de dieren een kans willen geven in een wereld met geïsoleerde gebouwen, dan moeten we hen geschikte alternatieven bieden. Dat kan bijvoorbeeld door elke verblijfplaats die verloren gaat te vervangen: door meer bos, door een speciale dak- of muurconstructie of door een vleermuiskast. Zulke kasten heb je in alle soorten, kleuren en vormen. Om beter geschikt te zijn als kraamverblijfplaats zijn grote vleermuiskasten ontwikkeld, met meerdere, spleetvormige compartimenten. Tegenwoordig bestaan er ook inmetselkasten en kasten met kunstmatige verwarming om het juiste klimaat te kunnen waarborgen. Een mogelijke oplossing is ook om aan de onderzijde van de bekleding van de dakgoot een opening te laten zodat de dieren er in kunnen. Of om (een deel van) je gevel aan de zuidzijde te bekleden met planken zodat de vleermuizen daarachter kunnen verblijven.

Ben je van plan om je dak te isoleren? Staan er verbouwingen voor de deur? Ga dan eens na of er geen verborgen vleermuizen in huizen. Tips allerhande vind je hier.

Tekst: Kris Boers, Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt
Foto: Wout Willems