Pas op! De beer gaat los!

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Momenteel worden er in vochtige gebieden enorme aantallen rupsen van de grote beer gezien. De sterk behaarde rupsen zijn met hun 5 tot 6 centimeter grote formaat een opvallende verschijning. Wordt het in juni topdrukte met grote beervlinders?

Op een polderweg vlakbij Bleskensgraaf (ZH) zag een waarnemer op 24 mei een paar platgereden rupsen van de grote beer. Een zoektocht in de berm leerde al gauw dat hier niet een paar, maar wel honderden rupsen aanwezig waren. Over een afstand van zo’n honderd meter deden naar schatting minstens zeshonderd rupsen zich aan beide zijden van de weg tegoed aan de vegetatie.

Grote beerrupsen staan erom bekend dat ze polyfaag zijn en dus van allerlei plantensoorten uit diverse plantenfamilies eten. Een steekproef op de Alblasserwaardse vindplaats leverde zonder veel moeite 25 plantensoorten op waarvan de rupsen aten. Van het verspreid in de berm aanwezige uitgebloeide fluitenkruid en raapzaad werd flink gegeten. Respectievelijk 143 en 71 rupsen vraten hiervan. Frappante plantensoorten waarop etende rupsen werden aangetroffen waren smeerwortel (10 rupsen), bijvoet (2), speerdistel (3), gewone engelwortel (6), en op het aangrenzende schraalgrasland koningsvaren (2) en biezenknoppen (1).

Een paar dagen later kwam bij De Vlinderstichting een melding binnen dat er duizenden rupsen van de grote beer gevonden waren in De Houtwiel, een nat natuurgebied in de buurt van Leeuwarden. De ontdekker, een oud-boswachter, werd er totaal door verrast en sprak over duizenden, misschien wel tienduizenden rupsen. Enorme aantallen dus. Een zoektocht op waarneming.nl leert dat ook elders in het land grote aantallen rupsen zijn gezien. Er zijn bijvoorbeeld meldingen van honderd of meer rupsen

uit de Wieden (Ov), Kropswolde (Gr), Kennemerduinen (NH), Texel (NH) en de Nieuwkoopse plassen (ZH). Het eiland Griend spant de kroon. Eind april werden hier zeker tienduizend kleine rupsen van de grote beer gevonden. De waarnemer meldde dat het om een erg voorzichtige schatting gaat, dus ongetwijfeld zijn de werkelijke aantallen nog veel hoger.

Hoe de rupsen op Griend overleefd hebben, is een raadsel. De grote beer brengt de winter door als rups, maar het eiland kan bij springtij of storm (deels) overstromen. Omdat er verspreid over het land in natte gebieden uitzonderlijk veel grote beerrupsen worden gezien, kan het later deze maand wel eens flink losgaan met de vlinders. We houden nog even een slag om de arm, omdat we niet weten hoeveel rupsen er geparasiteerd zijn. Dat er echter uitzonderlijk veel grote beerrupsen zijn dit jaar, staat als een paal boven water. Hebt u ook rupsen of vlinders van de grote beer gezien? U kunt uw waarnemingen melden op Telmee of waarneming.nl.

Tekst: Anthonie Stip, De Vlinderstichting
Foto's: Sander Pruiksma; Anthonie Stip; Gert Gelmers