Veestapel afbouwen cruciaal voor betere waterkwaliteit
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Beleid [land] op [publicatiedatum]
Ondanks inspanningen van industrie, huishoudens en landbouw heeft nog geen enkele Vlaamse waterloop een goede ecologische toestand bereikt, zoals de Europese Kaderrichtlijn Water voorschrijft. Het overvloedige gebruik van mest en pesticiden in landbouwgebied, waardoor grote hoeveelheden stikstof en fosfaat in de waterlopen terechtkomen, is een bepalende factor voor die slechte algemene waterkwaliteit. Dat is de conclusie van het voortgangsrapport oppervlaktewaterkwaliteit van de VMM.
Voor Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu is het duidelijk dat de veestapel afgebouwd moet worden. Alleen zo kan een aanvaardbare waterkwaliteit bereikt worden. Hoewel de landbouwsector al een aanzienlijke inspanning heeft geleverd in de verbetering van de waterkwaliteit hebben ze nog een belangrijke rol te spelen. Terwijl huishoudens en bedrijven hun impact op de vervuiling van de rivieren en waterlopen drastisch naar beneden brachten, door de invoering van milieuheffingen op afvalwater en lozingsnormen voor de bedrijven en het aansluiten van heel wat gezinnen op het rioleringsstelsel en investeringen in waterzuiveringsinstallaties, blijft de landbouw verantwoordelijk voor een aanzienlijk aandeel in de stikstof - en fosfaatvervuiling (respectievelijk 61% en 44%).
Uit het rapport van de VMM blijkt bovendien dat net in die landbouwgebieden met een groot aantal varkens en koeien de sloten en beken sterk vervuild zijn met fosfaat en stikstof. Eerder al rapporteerde de European Nitrogen Assessment (ENA) dat de schade door overmatig gebruik van stikstof elk jaar oploopt van 70 tot 230 miljard euro of 150 tot 750 euro per Europeaan. De schaduwkost van bemesting loopt daarmee dubbel zo hoog op als de economische baten. Voor Nederland wordt de schade door stikstofemissies geschat op 200 tot 1000 euro per inwoner. Die kosten worden op dit moment grotendeels afgewenteld op de belastingbetaler. Gevolgen van vermesting voor milieu, gezondheid en economie.
Bij aanvang van MAP (mestactieplan) IV hadden 27% van de meetpunten een overschrijding van de nitraatconcentratienorm in het oppervlaktewater. Vlaanderen stelde zichzelf tot doel om tegen 2014 het aantal overschrijdingen in het oppervlaktewater terug te brengen tot 16%, tegen 2018 moet dit verder zakken tot 5%. Aan het einde van MAP IV stranden we op 21% van de MAP - meetpunten met een overschrijding. Daarmee is de beleidsindicator slechts voor 55% gerealiseerd. De doelstelling voor 2018 blijft gelden. Dat betekent dat de trendverbetering dubbel zo groot zal moeten zijn als in de afgelopen vier jaar. Aan het huidige tempo stranden we in 2018 op 15% overschrijdingen in plaats van de 5% die Europa vooropstelt.
Het maatregelenpakket waarmee minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege onze beken en rivieren in landbouwgebied opnieuw proper en gezond wil maken, is ongeloofwaardig. De knelpunten voor stikstofvervuiling worden onvoldoende aangepakt en de maatregelen voor de enorme fosfaatvervuiling in landbouwgebied ontbreken. De milieubeweging stelde zich altijd als een constructieve partner op en formuleerde tevergeefs concrete opmerkingen en voorstellen.
Na terugkoppeling met de achterban besloot de milieubeweging dat zij noch het voorstel zoals wij dit kennen, noch het gevoerde proces voor een nieuw actieprogramma verder kan ondersteunen en stapt daarom uit het overlegproces voor een nieuw mestactieprogramma.
Tekst: Annelore Nys, Natuurpunt Beleid
Foto: Shutterstock