Het barst van de ijsvogels

Sovon Vogelonderzoek Nederland
18-SEP-2015 - IJsvogels hadden een heel goed broedseizoen. Er zijn dit jaar meer dan duizend broedparen. September is de tijd om ijsvogels te zien: er zijn er veel, en ze zijn luidruchtig.

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

IJsvogels hadden een heel goed broedseizoen. Er zijn dit jaar meer dan duizend broedparen. September is de tijd om ijsvogels te zien: er zijn er veel, en ze zijn luidruchtig.

Vanaf een punt met mooi uitzicht binnen een kwartiertje vijf verschillende ijsvogels zien...dat gebeurt niet vaak. Maar momenteel is het voor bofkonten mogelijk

IJsvogelvrouwtje op de voorgrond en mannetje linksachter bij hol. Ooijpolder, 9 april 2015 (foto: Harvey van Diek)

Bij de landelijke watervogeltelling half september, voor de meeste watervogeltellers de start van een nieuw seizoen, zijn heel veel ijsvogels gezien. De voorlopige telresultaten zien er prima uit. Werden ijsvogels vorig jaar september in 8% van de telgebieden gemeld, bij de reeds ingevoerde gebieden dit jaar is het dubbel zo veel. Gemiddeld ging het vorig jaar om 1,66 ijsvogels in 'positieve' gebieden, dit jaar om 2,28 exemplaren. Er waren telgebieden bij met 10 (1 maal), 9 (1 maal) en 7 (2 maal) ijsvogels...en dan te bedenken dat veel resultaten nog moeten worden ingevuld.

Formidabel herstel
IJsvogels kregen door enkele wat koudere winters een gevoelige tik. De aantallen broedvogels halveerden tussen 2008 en 2013. Maar na de ultrazachte winter 2013/14 tekende zich een spectaculair herstel af, en de winter 2014/15 (fris maar niet koud) hield dat niet tegen. Inmiddels is de stand weer aardig op peil.

Meerdere broedsels per jaar
De soort kan per jaar 3 tot 4 broedsels grootbrengen. Als het tot vier komt, dan vliegen de jongen uit in september; niet echt voorjaar meer. Op facebook was een nest te volgen waarvan de jongen op 15 september uitvlogen! Door die vele nesten kan de ijsvogel zich snel herstellen.

Broedparen boven de 1000?
In de afgelopen decennia is de waterkwaliteit verbeterd, wat ook meehelpt aan het herstel. Spannend is of dit jaar het aantal broedparen boven de 1000 zal uitkomen. De kans is groot, want in 2014 werd het aantal broedparen al geschat op 650 tot 750. Mensen die broedgevallen weten buiten de reguliere telgebieden kunnen die doorgeven via sovon.nl/content/losse-meldingen-broedvogels.

September is de tijd
Elk jaar pieken de aantallen ijsvogels in september. Eind van een lang broedseizoen waarin, als het meezit, veel jongen zijn geproduceerd. Bovendien begint enige toestroom vanuit naburige landen. Iets later volgen nog wat Noord- en Oost-Europese vogels. En dan wordt het spannend, want een strenge vorstperiode kan behoorlijk het mes zetten in de ijsvogelstand. Andersom kan een zachte winter tot een verdere toename van de broedvogels leiden.

Agressie alom
September is ook de tijd dat ijsvogels vaak luidruchtig zijn, zeker als ze met vele zijn. Want het is belangrijk om voor de winter een goede visplek te reserveren. Die zijn schaars, de kapers liggen op de loer, en dus moet je als ijsvogel voortdurend je plekje verdedigen. Achter elkaar aan jagende, druk roepende ijsvogels: in deze tijd van het jaar heel gebruikelijk.

Tekst: Fred Hustings & Jan Schoppers, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek, Sovon Vogelonderzoek Nederland